Informatie over afkickklinieken
Drugsverslaving herkennen en behandelen
Een drugsverslaving is een ziekte die zich in je hersenen manifesteert en je gedrag beïnvloedt. Op het moment dat je verslaafd bent geraakt, zul je grote moeite hebben om niet te gebruiken, ook al weet je dat je drugsgebruik schade aanricht en grote gevolgen heeft voor jezelf en degenen die je het meest liefhebt.
In eerste instantie gebruik je drugs voor het prettige gevoel dat je ervan krijgt. Je denkt je gebruik onder controle te hebben, maar elke keer dat je drugs gebruikt, worden je hersenen een beetje geherprogrammeerd. Deze fysieke verandering in je brein zorgt er uiteindelijk voor dat je de controle verliest en de drugs verslavend wordt.
Inhoud van deze pagina:
Wat zijn drugs?
Drugs prikkelen de hersenen en zijn van invloed op je gevoel, je denken, je gedrag en beïnvloeden je stemming. Drugs gebruik kan gevaarlijk zijn, maar hoeft niet altijd problematisch te zijn. Er is wel degelijk een verschil tussen recreatief drugs gebruik en overmatig gebruik. Wanneer mensen meer en vaker gebruiken, zal dat negatieve gevolgen hebben voor hun leven en die van hun omgeving.
Persoonlijke relaties lijden ook erg onder het gebruik. Er is sprake van lichamelijke en geestelijke afhankelijkheid waarbij de verslaafde dus niet meer zonder het middel kan.
Er zijn verschillende soorten drugs die we op diverse manieren kunnen indelen. De indeling die het vaakst gebruikt wordt, is die naar de werking van de drugs op de hersenen en die uitgaat van drie categorieën. Drugs worden daarbij ingedeeld in stimulerende middelen (zoals cocaïne, 4FMP, amfetamine, crystal meth, tabak en koffie), verdovende middelen (heroïne en andere opiaten, maar ook alcohol en slaapmiddelen) of hallucinerende middelen (veroorzaken veranderingen in bewustzijn; zoals LSD, 2CB, hasj en wiet, paddo’s en andere tripmiddelen.).
Echter, gaat deze indeling naar effecten niet altijd op. Er zijn namelijk middelen die meerdere effecten kunnen hebben. XTC zal bijvoorbeeld hallucinerend werken, maar ook stimulerend. Hasj en wiet werken verdovend, maar hebben ook lichamelijke gevolgen en kunnen bewustzijnsveranderend zijn.
We kunnen de verschillende soorten drugs ook indelen in softdrugs en harddrugs.
Softdrugs hebben een geringer risico en staan op lijst II van de Opiumwet. Voorbeelden zijn paddo’s, cannabis en benzodiazepinen (slaap- en kalmeringsmiddelen). Harddrugs staan op lijst I van de Opiumwet en hieronder vallen heroïne, cocaïne, MDMA, LSD en amfetamine (speed).
Cannabis is in Nederland en de meeste andere westerse landen de meest gebruikte illegale drug. Ongeveer een kwart van de bevolking van 18 jaar en ouder rapporteerde in 2020 wel eens deze drug te hebben gebruikt. Cannabisgebruik komt vaker voor onder jongeren.
Ben ik daadwerkelijk verslaafd aan drugs?
Er zijn een aantal indicatoren die je helpen een drugsverslaving te herkennen:
- Behoefte om dagelijkse te gebruiken, of zelfs meerdere keren per dag.
- Meer middelen tot je nemen dan je daadwerkelijk van plan was.
- Altijd drugs bij je hebben en/of willen kopen, ook al heb je er eigenlijk geen geld voor.
- Problematiek als gevolg van je drugsgebruik voor lief nemen.
- Jezelf sociaal isoleren.
- Minder aandacht schenken aan persoonlijke verzorging.
- Je steelt, je liegt, gedraagt je asociaal en je maakt roekeloze beslissingen.
- Een groot deel van de dag wordt besteed aan de aankoop, het gebruik en het herstellen van de drugs.
- Je voelt je ziek en krijgt lichamelijke klachten als je probeert te stoppen (ontwenningsverschijnselen).
Lees hier meer over drugs symptomen herkennen.
Eerst erkennen, dan herstellen
Iedere keer neem je je voor dat dit de laatste keer is, maar toch blijf je steeds weer toegeven aan de verleiding. Op een gegeven moment komt het besef dat je verslaafd bent aan het gebruik van drugs. Dan is het zaak om deze realisatie niet weg te stoppen. Veel verslaafden hebben in eerste instantie de neiging om hun drugsprobleem te ontkennen en te verbergen voor anderen. Jammer, want herstel kan pas plaatsvinden op het moment dat je stopt met ontkennen. In de ontkenningsfase ben je niet ontvankelijk voor hulp en zul je jouw drugsprobleem niet kunnen overwinnen.
Er zijn verschillende oorzaken die iemand drugsverslaafd kunnen maken. Het is vaak een combinatie van factoren, zoals erfelijke aanleg, karakter, je omgeving en de manier waarop je met problemen omgaat.
Zelf je drugsmisbruik aanpakken
Je kunt natuurlijk zelf proberen om van de drugs af te komen, vooral als je drugs misbruikt maar er (nog) geen sprake is van een verslaving. In zulke gevallen kun je middels zelfhulp een potentiële drugsverslaving in de kiem smoren.
Zo biedt onder andere Jellinek online zelfhulp aan. Jellinek waarschuwt echter dat deze methode niet geschikt is voor serieuze verslavingen, maar het kan de moeite lonen om eerst zelf aan de slag te gaan als jij regelmatig drugs misbruikt. Wellicht krijg je zo de kracht om een switch te maken en de drugs links te laten liggen.
Gooi het in de groep (zelfhulpgroepen)
Iedereen kent de Anonieme Alcoholisten (AA) en er zijn soortgelijke groepen voor drugsverslaafden. Het delen van ervaringen met anderen kan je steun bieden tijdens het afkicken. De groep fungeert als een klankbord en je kunt in gesprek gaan met mensen die jouw problemen snappen als geen ander. Je voelt je minder alleen in je strijd tegen de drugs en voelt je gesterkt door succesverhalen van lotgenoten. Zelfhulpgroepen zijn bovendien laagdrempelig, je kunt zo binnenlopen en meedoen. De kosten zijn nihil.
Wat kan ik doen als zelf stoppen met drugs niet lukt?
Bij een “echte” drugsverslaving lukt afkicken zelden zonder professionele hulp. Nederland heeft gelukkig een goed ontwikkelde verslavingszorg en iedereen krijgt in principe de kans om af te kicken. Er zijn een aantal manieren.
In behandeling bij een verslavingskliniek
Dit is de meest bekende manier van afkicken en zeker bij (ernstige) drugsverslavingen komt deze optie waarschijnlijk aan de orde. Afkickklinieken bieden hulp op maat waarbij het afkicktraject wordt aangepast aan jouw situatie. Tijdens een intakegesprek wordt jouw problematiek in kaart gebracht waarna er een behandelplan wordt opgesteld.
Het kan zijn dat je voor een bepaalde periode (vrijwillig) wordt opgenomen in een kliniek en je thuissituatie tijdelijk verlaat. Een kliniek verblijf kan een paar dagen duren, maar soms ook maanden in beslag nemen. Jouw eigen voorkeuren spelen ook een rol. Sommige hulpbehoevenden realiseren zich dat er thuis verlokkingen op de loer liggen en geven daarom de voorkeur aan een kliniek verblijf. Sommige verslaafden willen nóg meer afstand en kicken af in het buitenland, bijvoorbeeld in Zuid-Afrika.
Behandeling in een verslavingskliniek omvat meer dan het clean worden (ontgiften) en de daaropvolgende therapie om van de drugs af te blijven. Zo is er ook aandacht voor de problematiek die jouw verslaving veroorzaakt. Vaak speelt er iets op de achtergrond dat het probleemgedrag verklaart. Krijg je dit aan het licht en leer je er vervolgens (beter) mee omgaan, dan maak je meer kans om clean te blijven na je behandeling.
Welke kliniek past bij mijn drugsverslaving?
Elke afkickkliniek voor drugsverslaving heeft bepaalde specialisaties, zo zijn er klinieken die meer kennis hebben over specifieke drugs dan anderen. Een voorbeeld is GHB; niet elke kliniek is goed toegerust om je met een GHB verslaving te helpen. Middels deze website kun je alvast een voorselectie maken, niet alleen op basis van je voorkeuren of locatie, maar ook op basis van de specialisaties en types zorg die de klinieken aanbieden.
Technologische vooruitgang wordt ook door de afkickklinieken omarmd. Zo is het mogelijk om online therapie te ondergaan. Via Skype, Facetime of een andere app maak je contact met je therapeut. Meestal verandert er qua aanpak niet veel vergeleken met een face-to-face consult, maar eventuele emotionele, financiële of geografische beperkingen worden omzeild.
Ambulante hulp
De tegenhanger van een kliniek opname is ambulante hulp. Het gaat hier om een zorgtraject dat zich buiten de muren van een kliniek afspeelt. Ambulante hulp is minder ingrijpend dan klinische opname, je kunt je dagelijkse bezigheden zoals werk en studie gewoon blijven uitvoeren.
Bij ambulante hulp maak je met enige regelmaat een afspraak met een behandelaar. Hoe vaak je zo’n gesprek hebt, hangt wederom af van je specifieke situatie, soms volstaat één gesprek per week, in andere gevallen vindt er elke dag een sessie plaats.
Ambulante hulp leent zich bij uitstek voor minder ernstige gevallen. Wellicht ben je er vroeg bij en wil je ingrijpen voordat je drugsmisbruik evolueert naar een verslaving. Ambulante hulp is dan voor jou het meest geschikt.
Tijdens de gesprekken met je behandelaar komt je in aanraking met allerlei afkickmethodes. Vooral het 12-stappen Minnesota model wordt vaak toegepast binnen de Nederlandse verslavingszorg. Elke afkickkliniek voor drugs heeft een eigen kijk op afkicken, maar grote kans dat je ook aan de slag gaat met cognitieve gedragstherapie, motiverende gesprekstechnieken en mindfulness.
Dagbehandeling
Iets intensiever dan periodieke afspraken met je behandelaar zijn zogenaamde dagbehandelingen. Zoals de naam al suggereert, houdt deze vorm van deeltijdbehandeling in dat je gedurende een hele dag wordt behandeld. Op behandeldagen ga je gewoon ‘s avonds naar huis.
Dagbehandelingen hebben een behoorlijke impact op je leven, zeker als je meerdere dagbehandelingen per week ondergaat, maar je kunt met enige aanpassingen toch je eigen leven leiden. Werk jij parttime of volg je een deeltijdstudie, dan is dit wellicht een goede optie. Wél intensieve zorg dus, maar geen levensontwrichtende kliniekopname.
Na de behandeling: het belang van nazorg (aftercare)
Afkicken is één ding, clean blijven is net zo moeilijk, zo niet moeilijker. Vooral drugs zoals GHB staan er om bekend een ongekende aantrekkingskracht te hebben op herstellenden. Vandaar het belang van aftercare. Je bent immers clean, draait mee in de samenleving, maar nog wel kwetsbaar en je wil niet weer de fout in gaan.
Lees ook: Hulp bij verslaving
Herstellen van een drugsverslaving is pittig. Vaak heb je professionele hulp nodig.
De duur van de nazorg hangt af van de behoefte, maar meestal wordt een er een periode van 6 tot 12 maanden gehanteerd. Je hebt tijdens het afkicken veel geleerd over jezelf en over je drugsverslaving, maar de aangeleerde vaardigheden in praktijk brengen vind je lastig. Nazorg biedt je houvast om je nieuwe leven zonder drugs vorm te geven.
In de nazorg wordt je bijvoorbeeld geleerd om te gaan met tegenslagen. Dit zijn juist momenten waarop een herstellende troost gaat zoeken in de drugs. Daarnaast leer je om te gaan met verleidingen en risicosituaties. Gedurende de nazorg leer je deze risico’s te herkennen en te neutraliseren.
Zelfhulpgroepen kunnen ook een rol spelen na je behandeling. Ondanks het feit dat dergelijke groepen niet bedoeld zijn voor mensen met een drugsverslaving treffen ze wel doel voor personen die herstellende zijn van een verslaving. Het is niet ongebruikelijk om nog jaren na de drugsverslaving zelfhulpgroepen te bezoeken.
- Bijgewerkt op: 07/01/2023
Ambra Marcucci
Ambra is de Digital en Social Content Specialist voor Afkickkliniek info met een PhD in Psychologie. Ze heeft een grote passie voor schrijven, vooral over onderwerpen die het publiek voorlichten en aanzetten tot actie voor een gezond leven. Ze hoopt dat haar woorden mensen die hulp nodig hebben inspireren om die eerste stap te zetten in het vinden van de beste behandeling voor hun verslaving, zodat ze het leven kunnen leiden dat ze verdienen.
020 245 7480