Wat is lachgas: Effecten, risico's en verslaving

Lachgas, wetenschappelijk bekend als distikstofmonoxide (N2O), is een kleurloos, zoet ruikend en zoet smakend gas dat oorspronkelijk werd gebruikt als verdovingsmiddel, vooral in de tandheelkunde. Het wordt soms ook ‘lachgas’ genoemd vanwege het euforische en ontspannende effect dat het kan hebben wanneer het wordt geïnhaleerd. Naast medische toepassingen, wordt het ook commercieel gebruikt in de voedselbereiding, bijvoorbeeld als drijfgas voor slagroom. Daarnaast wordt lachgas recreatief gebruikt, vaak geïnhaleerd uit kleine gaspatronen via een ballon. Hoewel het algemeen wordt beschouwd als een relatief veilige substantie, kan misbruik van lachgas leiden tot gezondheidsrisico’s, waaronder zuurstoftekort in de hersenen, bevriezingsletsel en op de langere termijn, neurologische schade door vitamine B12-deficiëntie.

Wat is lachgas?

Lachgas is een kleur- en geurloos, vluchtig middel met als werkzame stof di-stikstofmonoxide (N2). Het wordt in ziekenhuizen gebruikt als narcosemiddel, als kortdurende pijnstiller in ambulances of door tandartsen. Het wordt via de beademing toegediend. Dit is medisch lachgas en wordt gemengd met zuurstof.

Lachgas wordt ook in de voedingsindustrie gebruikt, waaronder in gaspatronen voor slagroomspuiten. Lachgas uit slagroompatronen is overigens niet bedoeld voor menselijke consumptie. Het is nog niet helemaal duidelijk of dit eventueel extra risico’s met zich meebrengt t.o.v. het velen malen beter onderzochte medisch lachgas.

Daarnaast wordt lachgas recreatief via een ballon gebruikt, waarbij de ballon met een gasfles patroon wordt gevuld en het gas uit de ballon wordt ingeademd. Via de longen komt het lachgas direct in het bloed terecht en wordt het vervolgens vervoerd naar de hersenen.

In de jaren negentig werd het middel veel als drug gebruikt. De populariteit nam vervolgens af, maar sinds een aantal jaren is het opnieuw populair geworden in het uitgaansleven.

Wat zijn de effecten van lachgas?

Lachgas heeft bij recreatief gebruik diverse effecten op het lichaam en de geest. De verschillende effecten die het kan veroorzaken, worden in de onderstaande lijst uiteengezet.

Effecten van lachgas op het lichaam en de geest:

• Euforie: Gebruikers kunnen zich extreem gelukkig en opgewekt voelen.
• Lachbuien: Zoals de naam al doet vermoeden, kan lachgas bij sommige mensen plotselinge lachbuien veroorzaken.
• Hallucinaties: Sommige gebruikers rapporteren visuele of auditieve hallucinaties.
• Veranderde tijdswaarneming: De tijd kan langzamer of sneller lijken te gaan.
• Duizeligheid: Dit kan variëren van lichte duizeligheid tot het gevoel dat men gaat flauwvallen.
• Desoriëntatie: Men kan zich verward of gedesoriënteerd voelen.
• Warmte- of koudesensaties: Sommige gebruikers voelen een plotselinge hitte of kou door hun lichaam trekken.
• Motorische stoornissen: Dit kan leiden tot ongecoördineerde bewegingen of moeite met lopen.
• Verminderd pijngevoel: Lachgas kan tijdelijk pijnstillende effecten hebben.
• Zuurstoftekort: Bij overmatig gebruik of gebruik in een ongeventileerde ruimte kan men zuurstoftekort ervaren, wat gevaarlijk kan zijn.

Hoe lang werkt lachgas?

De euforische effecten duren 1- 5 minuten lang. Echter kunnen er nog lang na gebruik effecten gevoeld worden. Na 5 minuten kan iemand bijvoorbeeld nog niet veilig deelnemen aan het verkeer en is voorzichtigheid geboden.

De effecten zijn natuurlijk afhankelijk van de dosering. Hoe groter de dosis, hoe sterker de effecten. Bij kleine hoeveelheden zul je dus minder merken.

Wat zijn de bijwerkingen van lachgas?

Als je lachgas gaat gebruiken, kun je last krijgen van de volgende bijwerkingen:

• Stemmingswisselingen
• Lachen
• Duizelig worden
• Je kunt hoofdpijn krijgen
• Je misselijk voelen
• Bewustzijnsverlies
• Gevoelloosheid in de ledematen
• Verwardheid
• Een doof gevoel of tintelingen in de handen en voeten in de dagen na het gebruik

Wat zijn de risico’s van lachgas?

De risico’s van lachgas zijn gedeeltelijk afhankelijk van de dosering. Bij matig gebruik (zeg niet meer dan eens per maand maximaal 10 ballonnen op een avond) zijn de risico’s beperkt. Maar bij overmatig gebruik (50 ballonnen of meer op een avond of meerdere dagen achter elkaar) zijn de risico’s een stuk hoger. Word lachgas gecombineerd met veel alcohol, illegale drugs of medicijnen, dan kan dat erg gevaarlijk worden. Omdat alcohol een verdovend effect heeft, kan dat ertoe leiden dat men sneller ademhalingsproblemen krijgt.

Verder wordt gebruik tijdens de zwangerschap sterk afgeraden. Naast de mogelijke risico’s van het gas zelf, is zuurstofgebrek natuurlijk schadelijk voor de ontwikkeling van de foetus.

Het lichaam van een jonger persoon in vergelijking met dat van een volwassene is over het algemeen veel kwetsbaarder. Daarnaast zijn jongeren gevoeliger voor de kortetermijnrisico’s dan voor de langetermijnrisico’s.

Kortetermijnrisico’s

Het bevriezen van de longen en wonden op de ledematen

Lachgas mag nooit rechtstreeks vanuit een gasfles of slagroomspuit worden geïnhaleerd. Als het lachgas direct op de mond wordt gezet, kunnen de lippen, stembanden, neus en zelfs de longen bevriezen. Dit kan ontzettend gevaarlijk zijn. Ook kunnen er vrieswonden op de handen of benen komen bij het vasthouden of klemmen van de lachgastank. De wonden kunnen levenslange littekens achterlaten. 

Zuurstoftekort in de hersenen

Het inhaleren van lachgas kan leiden tot een zuurstoftekort in de hersenen. Als je vaak in- en uitademt in een ballon, twee patronen in een ballon doet of als je meerdere ballonnen achter elkaar neemt, is de kans groter op een zuurstoftekort.

Concentratiestoornissen kunnen optreden, er kan duizeligheid ontstaan en je kunt evenwichtsproblemen (evenwicht verliezen of verminderde balans) of coördinatiestoornissen ontwikkelen. Daarnaast kun je een verdoofd gevoel in de ledematen ervaren of een dof gevoel of koud gevoel in handen en voeten. Je kunt last krijgen van een verminderde conditie en flauwvallen. Deze symptomen kunnen tot ongevallen leiden.

Deelname aan het verkeer

Heb je lachgas gebruikt, dan is het enorm gevaarlijk om aan het verkeer deel te nemen. Onoplettendheid kan soms nog uren duren.

Langetermijnrisico’s

Neurologische schade of stoornissen door gebrek aan vitamine B12

Bij overmatig en langdurig gebruik van lachgas, kunnen er neurologische stoornissen ontstaan. Dit is te wijten aan het feit dat lachgas de opname van vitamine B12 belemmert. Symptomen van een tekort aan vitamine B12 zijn tintelingen in tenen en vingers, een duizelig gevoel, een verdoofde sensatie in de ledematen en pijnscheuten in vingers en voeten. Bij veel gebruik of gebruik van lange duur neemt het risico op aanhoudende gevoelloosheid en tintelingen in de handen en voeten toe.

Een gebrek aan vitamine B12 kan zelfs leiden tot zenuwschade en uitval- of verlammingsverschijnselen. Gelukkig is dit te behandelen met vitaminesupplementen en fysiotherapie. Maar er zijn verder geen concrete aanwijzingen dat het innemen van extra vitamine B12 tijdens gebruik het risico op een tekort verkleint.

Jonge en onervaren gebruikers en mensen met een laag vitamine B12 gehalte – bijvoorbeeld veganisten en in mindere mate vegetariërs – zijn extra kwetsbaar voor de kwalijke effecten.

Ook vrouwen in de vruchtbare leeftijd zijn extra kwetsbaar en mensen met hart- en vaat aandoeningen.

Andere risico’s

Verder kunnen er bij langdurig gebruik en grote hoeveelheden ook dwarslaesies optreden, onvruchtbaarheid en impotentie.

Nog onduidelijk

Er kunnen kleine hoeveelheden van andere stoffen in lachgaspatronen zitten, en hele kleine stukjes metaal van de patroon zelf kunnen meekomen in een ballon. Bij het gebruik van meerdere ballonnen kun je een grotere hoeveelheid metalen deeltjes binnen krijgen. Het is nog niet duidelijk wat de gevolgen hiervan zijn voor de gezondheid.

Er is ook nog weinig bekend over het effect van lachgas op het jonge (puber)brein. Omdat het brein nog in ontwikkeling is, is voorzichtigheid geboden.

Verkeer en lachgas

Lachgas gebruiken in het verkeer kan levensgevaarlijk zijn. Lachgas kan de waarneming verstoren en ook het coördinatievermogen beperken. Onder invloed van lachgas kun je dus niet veilig rijden.

De politie kan ingrijpen omdat je niet over de vereiste vaardigheden beschikt om alle nodige rijbewegingen uit te kunnen voeren. Ook kan de politie via een checklist beoordelen dat je in ‘staat van dronkenschap verkeert’. Je kunt een geldboete krijgen en het verval van je rijbewijs voor ten minste een maand.

De roes mag dan slechts een paar minuten duren, toch kan het lachgas ook daarna voor onoplettendheid zorgen. Het is dus af te raden om deel te nemen aan het verkeer in de uren na het gebruik.

Veelgestelde vragen over lachgas