Ritalin, de merknaam voor methylfenidaat, is een stimulerend medicijn dat vaak wordt voorgeschreven voor de behandeling van Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) en narcolepsie. Methylfenidaat werkt door de concentraties van bepaalde neurotransmitters in de hersenen te verhogen, waardoor symptomen zoals hyperactiviteit, impulsiviteit en een onvermogen om zich te concentreren worden verminderd.
Hoewel Ritalin voor veel patiënten effectief is en kan helpen bij het verbeteren van de dagelijkse functie en de kwaliteit van leven, kan het ook bijwerkingen hebben, waaronder slapeloosheid, verlies van eetlust en stemmingswisselingen. Daarnaast is er enige bezorgdheid over het potentiële misbruik en de afhankelijkheid van Ritalin, met name onder studenten en jongvolwassenen die het medicijn gebruiken om de alertheid en de cognitieve prestaties te verbeteren.
Inhoud
Wat is ritalin
Ritalin is de merknaam van het medicijn dat artsen voorschrijven bij kinderen met adhd en mensen met narcolepsie (slaapzucht). De werkzame stof in het middel is methylfenidaat.
Hoe werkt ritalin?
In de hersenen zorgt ritalin ten eerste voor de afgifte van noradrenaline en dopamine en daarnaast blokkeert het medicijn de heropname van deze stofjes. Het middel heeft dus een dubbele werking. Het staat bovendien bekend om de stimulerende werking op het centrale zenuwstelsel, waardoor het concentratievermogen wordt verhoogd. Kinderen die lijden aan adhd en het middel gebruiken, zijn minder snel afgeleid en rustiger.
Wie gebruikt ritalin?
Ritalin wordt bijna altijd door een arts voorgeschreven aan jongeren en kinderen met adhd, en wat minder aan volwassenen. Volwassenen hebben namelijk meer last van bijwerkingen, bijvoorbeeld een verhoogde bloeddruk en psychische klachten (e.g., depressie en angst). Het middel kan enkel door psychiaters worden voorgeschreven en is niet geschikt voor kinderen onder de zes jaar.
Ritalin gebruik zal adhd en narcolepsie niet genezen, maar slechts de symptomen van deze aandoeningen onderdrukken. Kinderen met adhd die het middel gebruiken, zullen rustiger en minder hyperactief worden, en zullen zich ook beter kunnen concentreren. Het medicijn onderdrukt daarnaast de slaapimpulsen van individuen die lijden aan narcolepsie.
Ritalin is dus zeker geen geneesmiddel, maar kan wel de klachten van narcolepsie en adhd verlichten. Bij ruim 80% van de kinderen die lijden aan adhd en die het middel op advies van hun dokter gebruiken, schijnt ritalin goed te werken en verbeteren klachten als hyperactiviteit, concentratieproblemen, snel afgeleid zijn, chaotisch gedrag en emotionele prikkelbaarheid.
Volwassenen die ritalin slikken, geven aan meer structuur in hun leven te hebben en daarnaast is het ook erg prettig voor een eventuele partner.
Ritalin zonder adhd
Ritalin is een medicijn en wordt alleen in bepaalde situaties voorgeschreven door psychiaters. Ritalin valt onder de geneesmiddelenwet, maar het staat ook op lijst 1 van de Opiumwet. Dit houdt in dat het voor individuen die niet op medische grond in aanmerking komen voor het geneesmiddel, het verboden is en aanzienlijke gezondheidsrisico’s met zich mee kan brengen.
Gebruik je het middel als niet-adhd’er, dan zullen de dopamine- en noradrenalineniveau’s stijgen naar een onnatuurlijk hoog niveau. De effecten van ritalin lijken nu meer op die van amfetamine: je voelt je goed, opgepept en gestimuleerd, enorm energiek en alert.
Bijwerkingen ritalin zonder adhd
Ritalin gebruik kan echter een verslavend effect hebben. Bovendien kun je last krijgen van bijwerkingen zoals slapeloosheid, minder eetlust, hartkloppingen en emotionele labiliteit. Wanneer de medicatie wordt misbruikt, kan dat zelfs leiden tot zwaar alcoholgebruik.
Vooral bij niet-gediagnosticeerden van adhd is het gevaar op gezondheidsklachten en vervelende bijwerkingen enorm. Deze mensen weten meestal gewoon niet goed hoe ze dit soort middelen moeten gebruiken. Misbruik kan een tegenovergesteld effect veroorzaken; in plaats van het verhogen van de concentratie, zal het middel de persoon onrustig maken.
Bij gebruik van wat voor middelen dan ook, wordt er altijd aangeraden om goed de adviezen van je dokter op te volgen, en eventueel extra informatie op te vragen bij de apotheek. De kans op problemen is dan natuurlijk een stuk kleiner.
Wat zijn de bijwerkingen van Ritalin?
De ritalin bijwerkingen die vaak voorkomen of die gevaarlijk kunnen zijn, staan hieronder:
- Slaapproblemen
- Minder eetlust
- Buikpijn
- Diarree
- Misselijkheid
- Hartkloppingen
- Geïrriteerd of gespannen
- Hoofdpijn
- Verward
- Droge mond
- Groeiproblemen
Werking en dosis
De gewone tabletten, zoals ritalin en medikinet, beginnen na 60-120 minuten te werken en werken 3-6 uur lang. Deze tabletten neem je vaak drie keer per dag. Tabletten en capsules met verlengde afgifte (waaronder concerta) beginnen ook na 60-120 minuten te werken, maar het verschil met de gewone tabletten is dat deze ongeveer 12 uur lang werken en de capsules ongeveer 8 uur lang. Je neemt er hiervan één per dag. De juiste dosis moet in overleg met een arts worden bepaald.
Wanneer kinderen dit medicijn langer dan een jaar moeten nemen, moeten ze één of meerdere keren per jaar voor enkele weken stoppen. Kinderen tussen de 0 en 5 jaar mogen geen gebruik maken van dit middel.
Wat zijn de risico’s van ritalin?
De kans op verslaving is klein voor mensen en kinderen die het middel voorgeschreven krijgen als medicijn bij onder andere adhd. Echter, wie ritalin recreatief gebruikt, heeft wel een grote kans op de ontwikkeling van een verslaving. Gebruik je gedurende lange tijd en structureel dit soort medicijnen, dan kan je zowel geestelijk als lichamelijk afhankelijk worden.
Ritalin voor studeren
Daarnaast is de drug populair onder studenten om in drukke periodes hun prestaties te verbeteren en om langer door te studeren. Met ritalin zullen studenten langer gefocust en geconcentreerd blijven.
Het onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam wijst uit dat ruim 20% van alle studenten ooit ritalin heeft gebruikt zonder dat daar een medische reden voor was. Studenten die het middel voorgeschreven krijgen en methylfenidaat kopen op advies van hun arts, verhandelen de drug vervolgens aan medestudenten voor wat extra geld.
Ritalin als drug
Behalve voor de behandeling van adhd en narcolepsie, blijkt uit onderzoek dat ritalin ook regelmatig gebruikt wordt als partydrug in het uitgaansleven.
Concerta
Concerta is een ander veelgebruikt merk adhd medicatie. De overeenkomst tussen ritalin en concerta is dat ze allebei methylfenidaat als werkzame stof hebben. Het verschil tussen beide is dat concerta een vertraagde werking heeft; het duurt langer voordat het effect voelbaar is, maar het middel werkt ook langer door. Het voordeel hiervan is dat deze traagwerkende variant meestal slechts een keer per dag gebruikt hoeft te worden.
Stoppen met ritalin
Je kunt niet in één keer met het middel stoppen. Bouw in enkele dagen af. Als je abrupt stopt met het gebruiken van ritalin, kun je misselijk worden of gaan trillen en beven. Daarnaast is er een kleine kans dat je je neerslachtig gaat voelen, of verward. Deze effecten kun je voorkomen door langzaamaan het gebruik te minderen. Kinderen met adhd voorkomen zo de teleurstelling om weer terug te vallen in het oude gedrag.
Een verslaving kan je leven enorm op zijn kop zetten. Erkennen dat je een behandeling nodig hebt, is de eerste stap naar een drugvrij leven.
Professionele hulp en behandeling is eigenlijk altijd wel nodig om een verslaving op de juiste manier aan te pakken. Echter is bij ritalinverslavingen een opname in een verslavingskliniek met medische begeleiding niet altijd nodig.
Allereerst zal er door middel van therapieën een start worden gemaakt met de behandeling. Onder de begeleiding van een psycholoog leer je hoe je het beste om kunt gaan met je verslaving en hoe je je leven opnieuw een zinvolle invulling geeft.
Wanneer er sprake is van ernstige geestelijke afhankelijkheid, dan is een behandeling in een afkickkliniek onvermijdbaar.
Volg altijd nauwkeurig de aanwijzingen van je arts op en gebruik dit soort medicijnen niet zomaar. Ook kun je altijd bij de apotheek terecht voor eventuele vragen.
Lees hier meer over een medicijnverslaving