Het is noodzakelijk om elke nacht voldoende rust te krijgen om zo gedurende de dag normaal te kunnen functioneren. Wanneer in slaap vallen een probleem is, kan er sprake zijn van een slaapstoornis. Eenderde van de bevolking heeft er last van. Het kan je dagelijks functioneren flink belemmeren.
Slaappillen zorgen er (tijdelijk) voor dat iemand in slaap valt of om door te kunnen slapen. De meest gebruikte slaapmiddelen zijn benzodiazepines. Hoe werken dit soort middelen en welke zijn er? Wat zijn de bijverschijnselen en hoe kun je stoppen?
Inhoud
Wat is slaapmedicatie?
Er zijn veel verschillende slaapmedicijnen verkrijgbaar. Temazepam en oxazepam schijnen de meest voorgeschreven en gebruikte pillen te zijn en vallen beide onder de benzodiazepines.
Slaapmiddelen zijn bedoeld om de inslaaptijd te verkorten, de slaapduur te verlengen en het aantal wekperioden tot een minimum te houden. Het is niet helemaal bekend hoe slaappillen nu precies werken. Wat wel bekend is, is dat de meeste slaappillen ook goed werken tegen angst, epileptische aanvallen en de spieren kunnen ontspannen.
Er zijn kortwerkende slaapmiddelen die je helpen om in slaap te komen of om slaap op te wekken, zoals temazepam, zolpidem en zopiclon. Slaappillen die een langere tijd door werken en helpen om door te blijven slapen, zijn onder andere diazepam, lorazepam en oxazepam. Over deze en andere slaapmiddelen zometeen meer.
Lees ook: De zwaarste slaappillen
Wat zijn benzodiazepines?
Benzodiazepines, ook wel ‘benzo’s’ of ‘benzodiazepinen’ genoemd, is een verzamelnaam voor medicatie die kalmerende eigenschappen heeft.
Slaapmiddelen kunnen worden onderverdeeld in twee groepen, namelijk de benzodiazepines en de overige hypnotica. Benzo’s worden het meest gebruikt. Sommige medicijnen werken een aantal uur, waar anderen een langere tijd werken. Echter, mogen slaapmiddelen niet langer dan 14 dagen achtereen worden gebruikt, omdat er snel gewenning ontstaat.
De bijwerkingen van benzo’s zijn de volgende:
- Een verminderd reactievermogen
- Depressie
- Minder zin in seks
- Duizeligheid
- Afgevlakte gevoelens
- Vermoeidheid
Lees hier meer over een medicijnverslaving
De werking van slaapmedicatie
Wanneer iemand een slaappil inneemt, neemt de hersenactiviteit af en vertragen de hersengolven. De spieren ontspannen en angstgevoelens verminderen. De persoon wordt hierdoor suf en slaperig . Het zou zo’n 15 uur duren voordat je lichaam een slaappil heeft afgebroken, terwijl de werking van een dergelijk medicijn veel korter is.
Wanneer slaappillen te vaak of te lang achter elkaar worden genomen, zullen ze niet meer werken. Er wordt daarom geadviseerd om ze niet langer dan twee weken te nemen, anders riskeer je een verslaving.
Welke soorten slaappillen zijn er?
De volgende slaappillen behoren stuk voor stuk tot de benziodiazepinen.
Brotizolam
Brotizolam werkt rustgevend, spierontspannend en vermindert angstgevoelens. Het wordt genomen bij slapeloosheid en is geschikt als je moeite hebt met in slaap te vallen, en niet wanneer je verwacht wakker te worden tijdens je nachtrust.
Neem het middel op z’n minst en halfuur voor het slapengaan. Na inname word je binnen een uur slaperig en rustig en de werking houdt zo’n zeven uur aan. Neem het medicijn alleen in het geval je minstens 7 uur kan slapen.
Diazepam
Diazepam maakt de gebruiker rustiger, minder angstig, vermindert ontwenningsverschijnselen, ontspant de spieren en stopt daarnaast epilepsie aanvallen.
Na inname word je binnen een uur slaperig en het medicijn werkt 8 tot 12 uur lang. Dit middel helpt je met inslapen en om rustiger door te slapen.
Lorazepam
Lorazepam heeft dezelfde effecten en werking als diazepam. De geneesmiddelen worden echter anders door het lichaam verwerkt en diazepam blijft langer aanwezig in het lichaam.
Lorazepam wordt voorgeschreven bij angstgevoelens, paniekstoornissen, slaapstoornissen, gespannenheid, onrust, alcoholontwenning, epilepsie, misselijkheid door chemokuur en om rustiger te worden voor een operatie.
Lormetazepam
Lormetazepam wordt genomen om inslapen te bevorderen en om beter door te slapen. Binnen 15 tot 30 minuten word je slaperig en rustig en het medicijn werkt minstens 10 uur lang. Het werkt rustgevend en spierontspannend en vermindert angstgevoelens.
Loprazolam
Loprazolam werd rustgevend, spierontspannend en vermindert angstgevoelens. Artsen schrijven het voor bij slapeloosheid. Het bevordert het inslapen en zorgt dat je makkelijker doorslaapt.
Binnen een half uur tot een uur na inname begint het medicijn te werken en de effecten houden ongeveer 8 uur aan. Neem loprazolam voor het slapen gaan in en neem het alleen als je na inname minstens acht uur lang kunt slapen.
Midazolam
Dit middel maakt je rustiger, minder angstig, ontspant je spieren, vermindert ontwenningsverschijnselen en werkt ook tegen epileptische aanvallen. Midazolam schrijven artsen voor bij slaapstoornissen, onrust, alcoholontwenning, epilepsie en om tot rust te komen voor een operatie. Het middel werkt binnen een half uur tot een uur en je voelt je dan rustiger voor een paar uur. Neem je midazolam in injectievorm, dan heeft het binnen 10 minuten al effect.
Nitrazepam
Nitrazepam werkt rustgevend, vermindert angstgevoelens, ontspant de spieren, maakt de gebruiker suf, en voorkomt epilepsie aanvallen. Het wordt voorgeschreven bij slapeloosheid en epilepsie. Het middel werkt binnen 15 tot 30 minuten; je wordt dan slaperig en rustig. De effecten duren 8 tot 12 uur lang.
Oxazepam
Oxazepam zorgt ervoor dat je minder angstig bent of gespannen, je wordt rustiger, slaapt beter, je spieren ontspannen en afkickverschijnselen verminderen. Het wordt voorgeschreven bij angst en spanning, slapeloosheid en alcoholontwenning. Het medicijn werkt binnen een uur en het effect houdt 6 tot 8 uur lang aan.
Temazepam
Dit medicijn maakt de gebruiker rustiger, slaperig, minder angstig en zorgt ervoor dat de spieren ontspannen. Temazepam werkt binnen een uur en de duur is 6 tot 8 uur. Het middel schrijven artsen voor bij slapeloosheid en psychose. Het medicijn is vooral bedoeld als je moeite hebt met in slaap komen en als je gedurende de nacht vaak wakker wordt.
Zolpidem
Zolpidem wordt genomen bij slapeloosheid. Je wordt binnen een half uur na inname slaperig en suf. De werking houdt zo’n 6 uur aan.
Zopiclon
Zoplicon wordt door artsen voorgeschreven bij slapeloosheid. Het middel werkt binnen een uur en het effect duurt 6 tot 8 uur lang.
Melatonine
Melatonine is een slaapmiddel waar je geen recept voor nodig hebt. Melatonine is een natuurlijk hormoon, ook wel bekend als het slaaphormoon. Het stofje wordt aangemaakt in de pijnappelklier in de hersenen en zorgt ervoor dat mensen slaperig worden.
Je lichaam maakt melatonine aan wanneer het donker wordt. . Om de aanmaak van de stof te bevorderen, is het belangrijk om in de avond zo weinig mogelijk blootgesteld te worden aan licht, en dan vooral blauw licht van beeldschermen. Dat betekent dat het belangrijk is om je mobiel of laptop op tijd aan de kant te leggen en je lichten te dimmen. Als jouw lichaam te weinig melatonine aanmaakt, kan je het eventueel ook nemen in tabletvorm. Houd er rekening mee dat je er (mentaal) verslaafd aan kan raken op den duur.
Bijwerkingen van slaapmedicatie
Helaas blijven slaappillen voor een langere periode in het bloed aanwezig dan nodig is. Hierdoor kun je last krijgen van de onderstaande klachten:
- Sufheid overdag
- Spierzwakte
- Traagheid, minder snel reageren
- Slaperigheid
- Minder/geen coordinatie
- Minder/geen concentratievermogen
- Geheugenverlies
- Je hebt meer kans op een ongeluk, zowel op het werk als in het verkeer
Andere klachten zijn:
- Verminderde ademhaling (dit kan gevaarlijk zijn bij slaapapneu of longproblemen)
- Hoofdpijn
- Duizeligheid
- Zich somber voelen
- Weinig interesse in dingen
- Minder zin in seks
- Meer kans op snurken
In het geval je nog andere slaappillen gebruikt of slaappillen met alcohol, drugs of kalmeringsmiddelen neemt, dan kunnen de klachten erger zijn.
Verder beïnvloeden slaappillen ook de kwaliteit van de slaap. Dat komt omdat de hoeveelheid REM slaap afneemt. Deze slaapfase is nodig om onder andere nieuwe dingen te kunnen leren en om je emoties te kunnen verwerken. Door slaappillen functioneer je overdag slechter.
Bovendien zijn alle slaappillen zeer verslavend. Dat betekent dat een bepaalde dosis niet hetzelfde effect blijft houden als in het begin. Naarmate je de middelen vaker gebruikt, zul je steeds meer nodig hebben omdat je lichaam gewend begint te raken aan de stofjes. Dit zal ertoe leiden dat je steeds meer medicatie nodig hebt om hetzelfde resultaat te bereiken. Je kunt dan een verslaving ontwikkelen. Afkicken van slaappillen is niet eenvoudig, vooral door het optreden van vervelende afkickverschijnselen, zoals prikkelbaarheid, spiertrekkingen, harde gespannen spieren, duizeligheid, hartkloppingen, zich gejaagd voelen, angstaanvallen, diarree, trillingen en.. slapeloosheid!
Je bent dan als het ware weer terug bij af. Daarom is het belangrijk om de aard van je slaapproblemen aan te pakken.
Pak de oorzaak aan
Slaappillen kunnen helpen, maar je moet er wel mee opletten. Ze pakken namelijk niet de oorzaak van je slaapproblemen aan en lossen jouw problemen dus ook niet op. Bovendien wordt het effect van de middelen steeds minder. Om voorgoed van je slaapproblemen af te komen, moet je de oorzaak zien te ontdekken en deze vervolgens aanpakken.
Natuurlijk zijn er altijd situaties waarin pillen een tijdelijke oplossing bieden. Maar vertrouw vooral op de adviezen van je arts. Je kunt daarnaast proberen om op een natuurlijke manier je slaapproblemen op te lossen.
Lees ook: afbouwschema slaapmedicatie
Natuurlijke slaapmiddelen
Naast melatonine zijn andere natuurlijke slaapmiddelen onder andere valeriaan, magnesium, GABA en 5htp. Valeriaan is een middel dat door de Grieken en Romeinen werd gebruikt als slaapmiddel. Het is wetenschappelijk aangetoond dat valeriaan je helpt sneller en diepter te laten slapen. Het enige nadeel is dat het 2-4 weken kan duren voordat je een effect voelt.
Magnesium heeft veel nuttige functies, waaronder het helpen van je GABA receptoren, die slaap verbeteren door de activiteit in de hersenen te verlagen. Een magnesiumtekort kan slapeloosheid veroorzaken. GABA als supplement nemen is tevens een optie.
5-htp verhoogt de serotonine levels in je bloed en is de voorloper van melatonine. Door het nemen van 5-htp kun je meer melatonine aanmaken en helpt je beter te slapen.
Behalve deze supplementen, kun je natuurlijk ook denken aan meditatie of yoga om je slaapproblemen aan te pakken. Van mediteren en yoga word je rustig, waardoor je gemakkelijker in slaap zult komen. Je kunt verder gebruik maken van boeken en trainingen om op een natuurlijke manier je slaapgewoonten te verbeteren en je slaapproblemen op te lossen.
Stoppen met slaapmedicatie
Wanneer je stopt met het nemen van slaappillen, kun je tijdelijk last krijgen van onderstaande klachten:
- In slaap komen is in het begin extra moeilijk
- Je kunt last krijgen van de bovengenoemde afkickverschijnselen
De klachten zijn een gevolg van afhankelijkheid aan de slaappillen. Het is belangrijk om niet toe te geven aan de verleiding om weer naar een pil te grijpen. Bijt jezelf erdoorheen, want straks gaat het beter. De klachten verdwijnen meestal na 2 – 3 weken.
Om de ontwenningsverschijnselen te ‘overleven’, geven we je hieronder een aantal tips. Stoppen met het nemen van slaapmedicijnen lukt altijd beter met hulp van een huisarts of praktijkondersteuner GGZ.
- Maak samen met je huisarts afspraken over het afbouwen.
- Bedenk vooraf wat je kunt doen om het vol te houden.
- Kies een voor jou gunstige periode om te stoppen met de pillen. Doe het niet in een hectische tijd waarbij er ook andere problemen een rol spelen.
- Breng je omgeving op de hoogte van je plan, zodat ze begrip voor je situatie kunnen tonen.
- Gebruik geen andere middelen, zoals alcohol en kalmeringsmiddelen (tenzij je arts deze laatste voorschrijft).
- Bereid je voor op tegenslagen en vraag aan de mensen die dichtbij je staan of ze jou vooral op die moeilijke momenten extra steun willen bieden.
- Is een slaapcursus misschien iets voor jou of een zelfhulpgroep?
- Begrijp hoe je jouw slaapgewoontes zodanig kunt aanpassen dat je voorkomt dat je slaapproblemen weer terugkomen.