Een afbouwschema slaapmedicatie is een plan dat artsen voorschrijven als je langere tijd slaappillen hebt gebruikt. Het is bedoeld om veilig de medicatie te verminderen en biedt structuur en houvast bij het afbouwen van de benodigde dosis.
Zo lang als je slaappillen neemt, kun je beter niet stoppen met de medicatie. Als je plots stopt, kan dit leiden tot ernstige ontwenningsverschijnselen zoals angst, prikkelbaarheid, duizelingen en zweten. Daarom moet je er altijd voor zorgen dat je eerst een arts consulteert als je de medicatie wilt afbouwen.
Tijdens het afbouwen van slaapmiddel wordt meestal overgeschakeld naar een ander geneesmiddel dat minder sterk is, waardoor vervelende ontwenningssymptomen worden voorkomen. Afhankelijk van welke chemicaliën er in jouw lichaam aanwezig zijn en hoeveel er ervan in jouw systeem aanwezig is, kan de arts of specialist u helpen te bepalen welke reduceerstrategie het beste past bij jouw individuele behoeftes.
Inhoudsopgave
Wat is slaapmedicatie?
Slaapmedicatie zijn geneesmiddelelen helpen tegen slapeloosheid. De meest gebruikte slaapmiddelen vallen onder de benzodiazepinen. Waar de ene soort helpt om in slaap te komen, is de andere vooral bedoeld om je te helpen doorslapen.
Slaappillen kunnen helpen om een keer of enkele dagen beter te slapen. Echter hebben slaappillen ook veel nadelen.
Het beste gebruik je een slaapmiddel alleen in een van de volgende situaties:
- Door een plotselinge ernstige gebeurtenis, pijn of ander probleem heb je tijdelijk last van slapeloosheid. Hierdoor ben je niet in staat om je dagelijkse activiteiten te doen. Dit komt wel eens voor na het overlijden van een dierbare of scheiden van een partner.
- Je slaapt al enkele weken te kort en je bent daarom niet in staat om overdag de activiteiten uit te voeren die je normaal altijd doet.
Verschillende soorten slaapmedicatie
Er zijn diverse slaappillen verkrijgbaar op de markt. De meest voorgeschreven door de huisarts zijn temazepam en oxazepam. Beide vallen onder de zogenaamde benzodiazepinen; een groep medicijnen die kalmerende eigenschappen hebben. De meeste kalmeringsmiddelen en slaapmedicatie vallen onder deze groep geneesmiddelen.
De behandeling van slapeloosheid is in de eerste instantie niet-medicamenteus. Alleen bij uitzonderingen, zoals bij acute, ernstige slapeloosheid of ernstig disfunctioneren overdag, wordt er voor korte tijd slaapmedicatie of een kalmeringsmiddel voorgeschreven. Artsen geven de voorkeur aan kortwerkende benzodiazepinen.
Kortwerkende vs langwerkende benzodiazepinen
Benzodiazepinen zijn onder te verdelen in kortwerkende- en langwerkende benzodiazepinen. Beide typen werken spierontspannend, rustgevend en maken suf. Het verschil tussen beide is de duur en functie: kortwerkende benzo’s werken – zoals de naam al doet vermoeden – kort, en worden daarom gebruikt bij problemen om in slaap te komen. Langwerkende benzo’s werken juist lang door en gebruikt men om door te kunnen slapen. Voorbeelden van kortwerkende benzo’s zijn brotizolam, flunitrazepam, loprazolam, midazolam, temazepam, zolpidem en zopiclon. Langwerkende benzo’s zijn het slaapmiddel lormetazepam, diazepam, flurazepam, lorazepam, lormetazepam, nitrazepam en oxazepam.
Temazepam
Wat is temazepam precies? Temazepam is een slaapmiddel dat rustgevend en spierontspannend werkt, en ook vermindert het angstgevoelens. Het wordt door artsen voorgeschreven bij slapeloosheid en tijdens een psychose. Je wordt binnen een uur slaperig en de slaapmedicatie werkt 6-8 uur lang door.
Net zoals bij alle andere slaappillen, wordt er afgeraden om temazepam te vaak te gebruiken. Neem het bijvoorbeeld niet vaker dan eens in de drie dagen. Zou je de slaapmedicatie langer gebruiken – bijvoorbeeld enkele weken – dan kan stoppen moeilijk worden. Je krijgt dan last van symptomen zoals duizelingen, onrust en prikkelbaarheid. Andere ontwenningsverschijnselen die je kunt ervaren zijn zweten, angst, hartkloppingen en slechter slapen dan ooit.
Indien je de slaappillen langer dan twee weken achter elkaar hebt gebruikt, moet je de dosering langzaam afbouwen in overleg met je huisarts. Daarbij is een afbouwschema onmisbaar.
Diazepam
En wat is diazepam dan voor een slaapmiddel? Dit middel maakt je, net zoals andere slaapmedicatie, rustiger, ontspant je spieren en zorgt dat je minder angst ervaart. Daarnaast vermindert het alcohol ontwenningsverschijnselen en helpt het om epilepsie-aanvallen tegen te gaan. Het middel maakt je binnen een uur slaperig en werkt 8-12 uur lang. Het verschil met temazepam is dat diazepam een langwerkende benzodiazepinen is, terwijl temazepam onder de kortwerkende benzodiazepinen valt.
Stoppen met slaapmedicatie
Wil je graag stoppen met het nemen van slaappillen? Dan is dat een verstandige keuze. Slaappillen hebben alleen voordelen als je deze voor korte tijd gebruikt. Neem je ze voor een langere tijd, dan zullen de voordelen als zon voor de wolken verdwijnen en ervaar je alleen maar nadelen.
Stoppen met slaappillen of een kalmeringsmiddel gaat het beste als je je goed voorbereidt en professionele hulp inschakelt. Vraag je huisarts om advies en hulp bij het opstellen van een goed afbouwschema. Het gaat erom steeds een lagere dosis te nemen, totdat je zonder de medicijnen kunt.
Ontwenningsverschijnselen
Wanneer je gaat stoppen met het gebruik van slaappillen, kun je last krijgen van ontwenningsverschijnselen in de vorm van geestelijke en lichamelijke klachten. Hieronder een aantal van de veel voorkomende symptomen:
- Je slaapt nog slechter dan voorheen
- Je wordt prikkelbaar of somber
- Je krijgt last van hartkloppingen, je bent onrustig en angstig en je ervaart nachtmerries
Andere ontwenningsverschijnselen zijn:
- Hoofdpijn
- Zweten
- Rillingen
- Duizelingen
Door deze klachten voelt het net of je de slaapmedicatie (weer) nodig hebt. Dat is echter niet zo. Zou je het middel weer gaan nemen, dan kom je al gauw in een vicieuze cirkel terecht.
De verschijnselen zijn tekens dat je van de slaappillen afhankelijk bent geworden.
Het is belangrijk om niet toe te geven aan de wens om een slaappil te nemen. Nu moet je doorzetten, straks zal het beter gaan. De klachten zijn meestal binnen 2-3 weken weg. Een afbouwschema is gewenst om voorgoed van de medicatie af te komen.
Afbouwschema slaapmedicatie
Succesvol stoppen met slaapmedicatie kan alleen met een goed afbouwschema. Slaappillen zijn nu eenmaal verslavend, en alleen door het rustig afbouwen van de medicatie voorkom je heftige ontwenningsverschijnselen, waaronder hoofdpijn en andere geestelijke en/of lichamelijke klachten.
Afbouwen met een afbouwschema blijft overigens een lang en vaak lastig proces. Je moet enkele weken steeds een wat lagere dosis nemen en zo het gebruik van de slaapmedicatie langzaam afbouwen.
De verschillende afkickverschijnselen maken de stap naar het grijpen naar een nieuwe slaappil behoorlijk klein. Zou je aan de drang toegeven, dan zul je nooit van je verslaving afkomen.
Hulp bij afbouwen slaapmedicatie
Zelf stoppen met slaapmedicatie blijkt nogal een uitdaging te zijn. Daarom wordt er aangeraden om professionele hulp te zoeken bij het afbouwen van de slaapmedicatie. Met de juiste ondersteuning en een persoonlijk afbouwschema voorkom je terugval en zul je weer normaal kunnen slapen. De professional zal je helpen om voorgoed van je medicijnverslaving af te komen.