Bemoeizorg helpt mensen die dringend hulp nodig hebben maar deze niet willen accepteren. Vaak gaat het om mensen die worstelen met verslaving en last hebben van psychische problemen. Bemoeizorg wordt ook wel openbare geestelijke gezondheidszorg genoemd. Het is erop gericht om mensen te helpen die wat extra steun en motivatie nodig hebben om hulp te zoeken voor hun problemen. Op deze pagina leggen we uit wie voor bemoeizorg in aanmerking komt, hoe bemoeizorg werkt en waar je bemoeizorg kunt vinden.
Inhoud
Wat is bemoeizorg?
Bemoeizorg is actieve hulpverlening op maat die wordt geboden aan mensen met een chronische verslaving en psychiatrische problemen. Deze kwetsbare mensen worden actief opgezocht door bemoeizorgverleners, omdat ze hulp nodig hebben en vaak niet zelf de reguliere hulpverlening opzoeken. Bemoeizorg helpt hen met praktische hulp bij huisvesting, inkomen, sociale contacten en zelfverzorging. Naast deze niet-acute zorg wordt vaak een poging gedaan om mensen te motiveren hun verslavingsproblematiek aan te pakken.
Bemoeizorg betekenis
De betekenis van bemoeizorg is een voet tussen de deur krijgen bij mensen die anders geen hulp zouden krijgen (of überhaupt accepteren). Het wordt daarom ook wel openbare geestelijke gezondheidszorg genoemd. Deze mensen komen namelijk vaak in aanmerking voor een behandeling in ggz-instellingen, maar weigeren reguliere zorg voor hun psychische problemen en verslavingsproblematiek. Alleen door actief ‘bemoeien’ kunnen ze de passende hulpverlening krijgen die ze nodig hebben.
Voor wie is bemoeizorg bedoeld?
Bemoeizorg is bedoeld voor ‘zorgwekkende zorgmijders’: mensen die door complexe problemen geen stabiel leven kunnen leiden, maar hier geen hulp voor willen of zoeken. In de praktijk gaat het meestal om mensen met langdurige verslavingsproblemen en ernstige psychische klachten, zoals bipolaire stoornis, posttraumatisch stress syndroom en schizofrenie. Deze problemen uiten zich in verschillende levensgebieden, waaronder huisvesting, zelfverzorging en financiële problematiek.
Hoe werkt bemoeizorg?
Bemoeizorg werkt door intensieve zorg te bieden via speciale hulpverleners die veel tijd en middelen beschikbaar hebben. Deze zorgverlening kan meestal verder komen dan reguliere instanties en mensen helpen die voorheen onbereikbaar waren. Het grote doel van bemoeizorg is om cliënten te motiveren en te ondersteunen. Naast het bieden van zorg, zal bemoeizorg ook mensen willen laten inzien dat een traject van hulpverlening goed voor hen is. Op die manier worden ze geholpen om later blijvende begeleiding te zoeken voor ernstige problemen.
Wat zijn de 7 stappen van bemoeizorg?
De 7 stappen van bemoeizorg zijn het volledige traject dat bemoeizorg aflegt. Dit traject begint op het moment dat iemand langdurig zorgwekkend gedrag vertoont en hier melding van wordt gemaakt. Een bemoeizorg team wordt dan ingeschakeld om te kijken of bemoeizorg nodig is en hoe deze kan worden geboden. Uiteindelijk is het bedoeling dat de zorg door andere instanties wordt overgenomen.
Dit zijn de 7 stappen van bemoeizorg:
- Signalering: Een melding van een zorgwekkende situatie wordt gemaakt door bezorgde mensen in de omgeving, hulpverleners of andere instanties.
- Situatie inventariseren: Een bemoeizorg team zal een intakegesprek voeren of, wanneer de persoon zorg weigert, op afstand inventariseren of bemoeizorg nodig is.
- Behandelplan opstellen: Na het vaststellen van de hulpvraag wordt een plan opgesteld om hier passende hulpverlening voor te bieden, van praktische ondersteuning zoals het regelen van maatschappelijk werk tot begeleiding bij de behandeling van psychiatrische problemen.
- Relatie opbouwen: Het bemoeizorg team zal op respectvolle manier proberen om door het sociaal isolement van iemand te breken en een vertrouwensband opbouwen waardoor zorg geaccepteerd wordt.
- Behandeling: Ondersteuning en begeleiding wordt tijdens het bemoeizorgtraject geboden om psychische klachten te behandelen en zorgwekkend gedrag te verminderen. Ook is er niet-acute zorg en begeleiding om te helpen bij het bereiken van een stabiele levenssituatie.
- Evaluatie: Hulpverleners die bemoeizorg bieden zullen voortdurend evalueren of de juiste hulp nog steeds wordt geboden of dat aanpassingen noodzakelijk zijn.
- Afsluiting: Wanneer bepaalde doelen zijn bereikt, wordt de bemoeizorg afgerond. Dit houdt meestal in dat andere hulpverleners de zorg overnemen.
Waar vind ik bemoeizorg?
Je kunt bemoeizorg vinden in je gemeente, bij de GGD en bij sommige GGZ-aanbieders. De makkelijkste optie is meestal de gemeente. Steeds meer gemeentes bieden een speciaal meldpunt bemoeizorg waar je als bezorgd familielid of buur een melding kunt doen. Regionale meldpunten worden aangestuurd door de desbetreffende GGD-afdeling. Sommige poliklinieken en ziekenhuizen kunnen ook bemoeizorg bieden. Deze bemoeizorgteams zijn echter vaak beperkter in hun mogelijkheden en contacten.
Een belangrijk onderdeel van de bemoeizorg is het contact met andere instanties, om een cliënt te helpen bij het navigeren van kwesties rondom huisvesting, inkomen en zorg. Een bemoeizorg team moet daarom weet hebben van erg veel verschillende instanties, van de sociaal-psychiatrische hulpverlening en een gemeentelijke sociale dienst tot de politie en maatschappelijke opvang. Het is daarom meestal het beste om je melding te doen bij een speciaal meldpunt bemoeizorg, wanneer je gemeente deze aanbiedt.
Veelgestelde vragen over bemoeizorg
Is bemoeizorg effectief?
Bemoeizorg heeft volgens verschillende studies positieve effecten op het verbeteren van de kwaliteit van leven en een toename in het accepteren van normale zorg, maar is niet in alle gevallen even effectief.
Wordt bemoeizorg vergoed?
Bemoeizorg wordt normaal gesproken vergoed en betaald door de gemeente of de zorgaanbieder. Wel kan het eigen risico worden aangesproken voor vervolgbehandeling.
Is bemoeizorg verplicht?
Bemoeizorg is normaal gesproken niet verplicht en vereist de vrijwillige medewerking van een cliënt. In sommige gevallen kan iemand wel gedwongen worden om bemoeizorg te accepteren, vooral wanneer er sprake is van ernstige verwaarlozing of wanneer iemand een gevaar is voor zichzelf of anderen.
Wie zijn er betrokken bij bemoeizorg?
Er zijn veel verschillende instanties betrokken bij bemoeizorg, waaronder de gemeente, GGZ-hulpverleners, politie, sociale verhuurders en andere instanties die samen een lokaal zorgnetwerk vormen voor de cliënt.