Nicotine pleisters helpen om je nicotineverslaving in stapjes af te bouwen en maken zo het stoppen met roken makkelijker. De medische pleisters geven constant nicotine af aan je lichaam. Zo heb je minder last van ontwenningsverschijnselen en neemt de trek naar sigaretten af. Nicotinepleisters kunnen wel bijwerkingen geven. Ook zijn ze geen wondermiddel: volgens onderzoek begint meer dan de helft van de mensen die alleen nicotinepleisters gebruiken binnen een paar weken weer te roken. Op deze pagina vind je belangrijke informatie over de werking en effectiviteit van nicotinepleisters. Ook geven we praktische tips om de pleisters zo goed mogelijk te gebruiken.
Wat zijn nicotine pleisters?
Nicotine pleisters zijn medische pleisters die het stoppen met roken makkelijker maken. Ze geven nicotine af aan het lichaam. Hierdoor zul je minder last krijgen van lichamelijke ontwenningsverschijnselen als je probeert af te kicken van een rookverslaving. Denk bijvoorbeeld aan vervelende klachten zoals hoofdpijn, vermoeidheid en concentratieproblemen. Nicotine pleisters geven daarnaast mentale ondersteuning, volgens onderzoekers van de Universiteit van Texas. Ze helpen met je zelfvertrouwen dat het stoppen met roken gaat lukken en verminderen heftige cravings naar een sigaret.
Doelgroep
Nicotine pleisters kunnen worden gebruikt door vrijwel alle groepen rokers, behalve gelegenheidsrokers. De doelgroep varieert van mensen die nog maar korte tijd roken tot zware rokers die al jarenlang dagelijks een grote hoeveelheid nicotine binnenkrijgen. Ze helpen bij het verminderen van ontwenningsverschijnselen en maken de overstap naar een rookvrij leven makkelijker.
Voor wie zijn pleisters geschikt?
Pleisters zijn geschikt voor iedereen die wil stoppen met roken of producten gebruikt zoals vapes en snus. Ze helpen zowel bij zware als lichte rokers, volgens een belangrijke studie in The Journal of Clinical Pharmacology uit 1998. De dosering van een pleister kan namelijk worden aangepast aan het aantal sigaretten dat je gewend was om te roken. Nicotine pleisters zijn met name geschikt voor mensen die al probeerden te stoppen met roken, maar hier niet succesvol in waren. Ook helpen ze mensen die langzaam af willen bouwen.
Nicotine pleisters zijn geschikt voor:
- Iedereen die wil stoppen met roken
- Zowel zware als lichte rokers, door een aangepaste dosis
- Mensen die al onsuccesvol probeerden te stoppen
- Mensen die geleidelijk willen stoppen met roken
Wanneer zijn pleisters niet geschikt?
Pleisters zijn niet geschikt wanneer je last hebt van bepaalde lichamelijke klachten of in sommige medische situaties zoals een zwangerschap. Zo kunnen nicotine pleisters tot gevaarlijke bijwerkingen leiden bij mensen met ernstige hartproblemen of een hoge bloeddruk, volgens onderzoekers van Stanford Universiteit in Trends in Cardiovascular Medicine. Bij huidaandoeningen zoals psoriasis, eczeem en netelroos zijn nicotine pleisters ook niet geschikt. Nicotine pleisters mogen ook niet gebruikt worden door kinderen, tenzij een arts dit goedkeurt. Het risico op een nicotine overdosis is dan erg groot. Dit kan voor een ernstige reactie zorgen en leiden tot (fatale) schade.
Nicotine pleisters zijn niet geschikt bij:
- Gelegenheidsrokers (en niet-rokers)
- Mensen met hartproblemen, een hoge bloeddruk of pijn op de borst
- Huidproblemen zoals psoriasis, eczeem en netelroos
- Tijdens de zwangerschap/borstvoeding
- Kinderen onder de 18 jaar (tenzij in overleg met je arts)
Werking van nicotine pleisters
Nicotine pleisters helpen met het stoppen met roken door nicotine af te geven aan de huid. Je gebruikt ze meestal volgens een afbouwplan. Je begint dan met een hoge dosering en bouwt langzaam nicotine af in het lichaam.
Het werkingsmechanisme
Een nicotinepleister bevat een bepaalde hoeveelheid nicotine. Wanneer je de pleisters gebruikt, wordt de nicotine langzaam afgegeven en opgenomen in het lichaam door de bloedvaten in je huid. Hierna verspreidt het zich in het lichaam via je bloed. De nicotine bindt zich dan aan dezelfde receptoren in je hersenen waar de nicotine uit sigaretten en andere rookwaren zich aan bindt.
De constante toevoer door de pleisters zorgt voor een basisniveau nicotine in je bloed. Hierdoor merk je weinig ontwenningsverschijnselen nadat je plotseling stopt met roken. Ook neemt een pleister de behoefte om te roken weg. Je lichaam ‘denkt’ namelijk dat je nog steeds rookt vanwege de nicotine die je binnenkrijgt.
Het stappenplan
Meestal worden nicotinepleisters gebruikt in drie stappen. Je gaat dan steeds over naar een nieuwe pleister met minder nicotine. Op die manier bouw je langzaam en veilig je afhankelijkheid aan nicotine af.
De drie stappen bij nicotine pleisters zijn:
- Hoogste dosering: Je begint met de hoogste dosering om de ergste ontwenningsverschijnselen te onderdrukken. Dit is een pleister van 21 mg of 25 mg nicotine, afhankelijk van het merk.
- Middelhoge dosering: Wanneer de ontwenningsverschijnselen afnemen, kun je overstappen naar een pleister met een lagere dosering. Dit is een pleister van 14 mg of 20 mg.
- Laagste dosering: In de laatste fase schakel je over naar de zwakste pleister van 7 mg of 10 mg nicotine. Je bereidt je lichaam dan voor om geen nicotine meer te krijgen.
Verkrijgbaarheid en kosten
Een belangrijke overweging bij het gebruik van nicotine pleisters zijn de kosten en waar je ze kunt verkrijgen. In Nederland zijn nicotine pleisters zoals Nicotinell en NiQuitin zonder recept verkrijgbaar. Dit heeft als voordeel dat je ze op verschillende verkooppunten kunt vinden. Meestal worden de pleisters alleen niet vergoed door je basisverzekering.
Waar koop je pleisters?
Je koopt pleisters bij verschillende verkooppunten. Veel mensen kopen nicotine pleisters bij het Kruidvat omdat deze een breed aanbod heeft van nicotinepleisters van verschillende sterkten. Ook kun je nicotine pleisters kopen bij de apotheker, drogisterijen en supermarkten. De online verkoop van nicotine pleisters is in Nederland toegestaan. Dit maakt het makkelijk om ook vanuit huis te bestellen.
Vergoeding en verzekering
De basisverzekering vergoedt in principe geen nicotinepleisters. Wel kun je de kosten soms vergoed krijgen door een aanvullende zorgverzekering. Hiervoor zal een verzekeraar vaak de voorwaarde stellen dat je tegelijkertijd professionele begeleiding krijgt om te stoppen met roken. Ook moet je een LAN-formulier (landelijk uniform aanvraagformulier) of recept van een arts hebben en deze indienen bij je verzekeraar. Soms vergoedt de verzekeraar maar één stoppoging per kalenderjaar.
Ervaringen en effectiviteit
Het is belangrijk om realistische verwachtingen te hebben van de behandeling met nicotinepleisters. De nicotinevervangers zijn namelijk geen wondermiddel. Nicotinepleisters zijn effectief. Dit blijkt uit verschillende studies waarin nicotinepleisters vergeleken worden met placebo’s, zoals door de bekende tabaksonderzoeker Saul Shiffman in Nicotine & Tobacco Research. Toch haakt meer dan de helft van de mensen af, ondanks nicotinepleisters. Daarnaast kunnen de pleisters zelf ook voor vervelende symptomen zorgen, volgens gebruikers.
Wat zeggen gebruikers?
Gebruikers zeggen dat ze redelijk tevreden zijn met nicotinepleisters. Zo werken ze beter dan een zuigtablet met nicotine, volgens sommige gebruikers op online forums van lotgenoten. Vooral de weggenomen zin naar sigaretten wordt als positief ervaren. Wel melden gebruikers dat ze zeker in het begin nog wel last hebben van bijwerkingen zoals abnormale dromen en een droge mond. Ook veroorzaken de pleisters zelf vervelende klachten zoals een rode huid en heftige jeuk.
Sommige gebruikers klagen dat de pleisters zelf niet goed blijven zitten op de huid. Voormalige rokers geven als tip dat je extra pleisters boven op de nicotine pleister kunt plakken om te zorgen dat ze goed vast blijven zitten. Ook is het aan te raden om de hoogste dosis pleisters niet over te slaan. Daarnaast zeggen sommige gebruikers dat ze hun pleister bij het slapen eraf halen, om zo beter te kunnen slapen.
Wetenschappelijk onderzoek
Uit wetenschappelijke studies blijkt dat nicotinepleisters mensen helpen met het stoppen met roken. De slagingspercentages liggen tussen de 22% en 40% van mensen die proberen te stoppen met roken, volgens onder meer een belangrijke studie uit de jaren ’90 door onderzoekers van het Center for Tobacco Research and Intervention. Nicotinevervangers zijn wel minder effectief dan medicatie voor een rookverslaving. Volgens een vergelijkende studie door wetenschappers van Stellenbosch Universiteit helpen medicijnen zoals bupropion en Champix meer om te stoppen met roken.
Factoren die succes beïnvloeden
Er zijn tegelijkertijd meerdere factoren die succes beïnvloeden. Het is allereerst belangrijk dat je gemotiveerd bent om te stoppen. Intrinsieke motivatie (vanuit jezelf, in plaats van opgelegd door anderen) helpt je in de lastige momenten. Ondersteuning van familie en vrienden is ook belangrijk. Tegelijkertijd kun je nicotinepleisters combineren met andere behandelmethoden voor een nicotineverslaving. Gedragstherapie en groepstherapie worden hiervoor vaak ingezet. Soms is een korte opname in een gespecialiseerde kliniek de beste oplossing. Veel afkickklinieken bieden een speciaal programma aan voor rokers.
Zoek jij hulp om te stoppen met roken? Bel nu onze hulplijn 020-245 7480 en krijg persoonlijk advies van onze medewerkers.
Bijzondere situaties
Er zijn bepaalde situaties waarin extra voorzichtigheid geboden is bij het gebruik van nicotine pleisters. Deze kunnen dan voor heftige reacties zorgen of onderliggende aandoeningen versterken. Wanneer je in bepaalde omstandigheden toch nicotinepleisters gebruikt, kan soms permanente schade ontstaan. Hieronder vind je een overzicht van bijzondere situaties waarin het gebruik van nicotinepleisters wordt afgeraden of voorzichtigheid geboden is.
Zwangerschap en borstvoeding
Nicotinepleisters zijn minder schadelijk dan roken tijdens de zwangerschap en het geven van borstvoeding. Toch kunnen ze alsnog een bedreiging zijn voor zowel de moeder als het (ongeboren) kind. De nicotine kan namelijk via de placenta bij de foetus terechtkomen en daar de ontwikkeling beïnvloeden, of via de moedermelk bij de baby terechtkomen. Daarom wordt het gebruik van nicotinepleisters en andere nicotinevervangers afgeraden in deze periode. Wanneer het je niet lukt om uit jezelf te stoppen met roken, kan een arts of verloskundige advies geven over de beste alternatieven. Meestal wordt dan gekeken naar gesprekstherapie.
Medische aandoeningen
Er zijn verschillende medische aandoeningen waarbij nicotinepleisters een risico vormen, volgens informatie van de geneesmiddelendatabank Farmacotherapeutisch Kompas. Zo moeten mensen met hart- en vaatziekten voorzichtig zijn met nicotinepleisters en deze alleen gebruiken in overleg met een arts. Wie nicotinepleisters gebruikt bij huidaandoeningen zoals psoriasis en eczeem loopt ook meer risico op vervelende huidsymptomen of een verergering van hun klachten.
Daarnaast kunnen nicotinepleisters interactie hebben met bepaalde medicijnen, waaronder beta-blokkers en bepaalde antidepressiva en antipsychotica zoals clomipramine en clozapine. Als je al medicijnen gebruikt, is het altijd verstandig om je arts te vragen of er risico’s zijn wanneer je ook nicotinevervangers gebruikt.
Bijwerkingen
Zoals bij elk medicijn kunnen ook nicotine pleisters bijwerkingen veroorzaken. Deze zijn meestal mild, zoals huidreacties, slaapproblemen en hoofdpijn. In zeldzame gevallen kunnen ernstige bijwerkingen ontstaan. Het risico hierop is vooral groot wanneer je nicotinevervangers gebruikt ondanks bestaande medische aandoeningen.
Veel voorkomende bijwerkingen
Lichte klachten bij nicotinepleisters zijn normaal, zeker aan het begin van een behandeling. De switch van sigaretten of vapes naar een nicotinepleister zorgt vaak voor een reactie in het lichaam en je hersenen. Soms worden bijwerkingen ook verward met ontwenningsverschijnselen.
Enkele veel voorkomende bijwerkingen van nicotinepleisters zijn:
- Huidreacties, zoals rode vlekken, jeuk en zwellingen
- Slaapproblemen, vooral in het begin van de behandeling
- Hoofdpijn
- Misselijkheid en maagpijn
- Duizeligheid
Ernstige bijwerkingen
Nicotinepleisters kunnen soms tot ernstige bijwerkingen leiden. Het is verstandig om meteen contact op te zoeken met je arts of de hulpdiensten wanneer je last krijgt van ernstige allergische reacties, ernstige pijn op de borst en een onregelmatige hartslag.
Mogelijke ernstige bijwerkingen van nicotinepleisters zijn:
- Allergische reacties, zoals ademhalingsproblemen
- Hartkloppingen
- Hevige hoofdpijn die niet verdwijnt
- Verwarring
Praktische tips
Nicotinevervangende middelen zoals nicotine pleisters kunnen een belangrijk hulpmiddel zijn om te stoppen met roken, zolang ze op de juiste manier worden gebruikt. Hieronder vind je enkele praktische tips om je nicotinepleisters zo effectief mogelijk te laten werken.
Dagelijks gebruik
Enkele praktische tips voor het dagelijks gebruik van nicotinepleisters zijn:
- Dagelijks gebruik: Sla geen dagen over, ook wanneer je minder ’trek’ in een sigaret hebt
- Waar je hem aanbrengt: Breng de pleister aan op een schone, droge en haarloze plek op je lichaam, bij voorkeur ergens op je bovenarm, bovenrug of heup
- Manier van aanbrengen: Druk de pleister stevig aan en wrijf er een tijd (10 seconden ongeveer) overheen om te zorgen dat deze goed hecht
- Tijdstip van vervangen: Vervang de pleister in de ochtend na het douchen
- Nieuwe pleister: Plak de nieuwe pleister op een andere plek om huidirritatie te voorkomen
- Sporten en bewegen: Lichamelijke beweging wordt aangeraden bij het stoppen met roken en kun je ook doen terwijl je nicotinepleisters gebruikt
Probleemoplossing
Enkele praktische tips voor het oplossen van problemen bij nicotinepleisters zijn:
- Loslaten van pleisters: Normale pleisters kunnen helpen om de nicotinepleister op z’n plek te houden
- Huidirritatie voorkomen: Van plek wisselen is erg belangrijk, maar een hydraterende crème kan helpen bij huidirritatie
- Omgaan met bijwerkingen:
- Slaapproblemen: Zorg voor een slaapbevorderende omgeving en vermijd cafeïne vanaf de middaguren om slaapproblemen te voorkomen
- Hoofdpijn: Paracetamol of ibuprofen kunnen helpen bij hoofdpijn
- Maagpijn: Eet regelmatig kleine maaltijden om maagzuurproductie te verminderen en vermijd zure dranken zoals koffie, karnemelk en koolzuurhoudende drankjes
- Huidirritatie: Breng hydraterende crèmes aan en zorg dat je nieuwe pleisters nooit op dezelfde plek plakt