GBL: Effecten, risico's, verslaving en behandeling

GBL ofwel gamma-butyrolacton, is een chemische stof die oorspronkelijk wordt gebruikt voor industriële doeleinden, maar vooral bekend is als recreatieve drug. GBL wordt op zichzelf als drug ingenomen en heeft ongeveer hetzelfde effect als GHB. Er is echter een belangrijk verschil tussen GHB en GBL.

GBL is minstens dubbel zo sterk als GHB. Het doseren van GBL is daarmee nog moeilijker dan het doseren van GHB. Dit draagt bij aan vele risico’s voor gebruikers. Lees in dit artikel alles over wat GBL met je doet, hoe je gebruik ervan kunt herkennen en hoe je kunt stoppen met een GBL of GHB verslaving.

Wat is GBL?

GBL is een agressief schoonmaakmiddel, maar ook de belangrijkste grondstof om GHB aan te maken. Het wordt dan gemixt met natronloog, wat normaal gesproken een ontstoppingsmiddel is. De verhouding tussen beide stoffen is erg belangrijk, aangezien een onjuiste verhouding nog meer gezondheidsrisico’s oplevert.

GHB wordt meestal verkocht als een kleurloze en reukloze vloeistof. Pure GBL is een bijtende stof (lacton), die schade toebrengt aan o.m. de slokdarm en de maag. Door GBL te laten reageren met zuiveringszout of natronloog verandert het in GHB.

Wat zijn de effecten van GBL?

Bij een hogere GBL dosering kan de gebruiker een gevoel van ontspanning en kalmte ervaren. In lage doseringen geeft de drug een euforisch gevoel en verlaagt het (sociale) remmingen. De dosis GBL die gewenste effecten teweegbrengt, ligt echter relatief dicht in de buurt van een dosering die bewusteloosheid kan veroorzaken.

Het valt op dat veel gebruikers soms lichtvaardig denken over het risico van ‘out gaan’. Niet iedereen ervaart bovendien hetzelfde gevoel bij gebruik van GBL (en GHB).

Dit zijn een aantal veelvoorkomende effecten van GBL:

• Ontspanning
• Je zit in een roes
• Verminderen van angst en stress
• Seksuele opgewondenheid
• Je kunt overvallen worden door een diepe slaap
• Verlaagde sociale remmingen
• Het kan stimulerend werken

Wat zijn de risico’s van GBL?

GBL en GHB geven ongeveer hetzelfde effect en gebruik brengt gezondheidsrisico’s met zich mee. Ook in combinatie met andere verdovende middelen, met name alcohol. Het gelijktijdig gebruiken van deze stoffen kan leiden tot ademhalingsproblemen en bewustzijnsverlies. De dosering van GBL komt bovendien heel nauw en is moeilijk te bepalen. Wanneer deze overschreden wordt, kun je te maken krijgen met diverse risico’s.

Bekende risico’s van GBL zijn:

• Vergeetachtigheid
• Misselijkheid
• Overdosering
• Overgeven
• Ademhalingsproblemen
• Stuiptrekkingen
• ‘Out gaan’ ofwel bewusteloos raken
• Lever, nieren, slokdarm en maag kunnen beschadigen
• Verslavingspotentieel

Hoe kun je GBL gebruik herkennen?

Je kunt het gebruik van GBL, maar ook van GHB, herkennen aan diverse symptomen die grotendeels overeenkomen met die van alcoholgebruik. Bijvoorbeeld het effect op iemands spraakvermogen, verminderde coördinatie en vertraagde reacties, en het kan ook misselijkheid veroorzaken.

Symptomen waaraan je GBL- en GHB gebruik kunt herkennen, zijn:

• Spraakproblemen
• Desoriëntatie bij wakker worden
• Een ongeremde houding richting andere mensen
• Verminderde coördinatie
• Trage reactie
• Misselijkheid, overgeven
• Bewustzijnsverlies

Hoe kun je stoppen met een GBL verslaving?

Wanneer je wilt stoppen met een GHB of GBL verslaving, kun je het beste professionele hulp inschakelen. Minderen of stoppen met een serieuze verslaving kan namelijk leiden tot gevaarlijke en zelfs levensbedreigende situaties, zoals aangegeven door onder andere C. Santos et al. in Emergency Medicine Practice.

Het is daarom van groot belang dat je advies inwint bij een arts of een gespecialiseerde kliniek voor begeleiding bij het stoppen.

Een GBL-verslavingstraject kan er zo uitzien:

• Detoxificatie: je gaat eerst ontgiften. Gedurende dit proces kun je diverse afkickverschijnselen ervaren.
• Therapie, zoals cognitieve gedragstherapie, om de oorzaken van je verslaving te behandelen.
• Je deelt je ervaringen en kunt deelnemen aan ondersteuningsgroepen, groepstherapie of je kunt gezinstherapie volgen.
• Na de behandeling heb je nazorg nodig: je kunt langdurige nazorg programma’s volgen om terugval te voorkomen.

Wat zijn de afkickverschijnselen van GBL?

Ontwenningsverschijnselen van GBL en GHB variëren en kunnen zowel psychisch als lichamelijk zijn. Mensen die GBL en GHB gedurende een korte periode en in lage doses hebben gebruikt, ervaren voornamelijk problemen als slapeloosheid, terwijl zwaardere gebruikers een breed scala aan klachten kunnen ervaren.

Mogelijke afkickverschijnselen van GHB en GBL zijn:

• Slapeloosheid
• Hallucinaties
• Angst en depressie
• Misselijkheid en overgeven
• Verhoogde hartslag en bloeddruk
• Spierpijn en krampen

Veelgestelde vragen over GBL