Bupropion: Hoe werkt het & Risico's van gebruik

Het veelzijdige medicijn bupropion helpt bij depressie, rookverslaving en andere klachten. Volgens de meest recente cijfers van het Zorginstituut Nederland gebruiken meer dan 40.000 Nederlanders bupropion. Het medicijn is de afgelopen jaren steeds populairder geworden. Het leidt namelijk minder vaak tot heftige bijwerkingen dan vergelijkbare medicatie. Het gebruik van bupropion is echter niet zonder risico’s. Op deze pagina vind je uitleg over de werking van bupropion, mogelijke toepassingen van het medicijn en uitgebreide tips voor veilig gebruik.

Wat is Bupropion?

Bupropion is een medicijn tegen depressie dat de stemming verbetert, energie geeft en helpt om weer interesse in het leven te krijgen. Onder de merknaam Wellbutrin wordt het in Nederland vaak aangeraden bij mensen waar andere antidepressiva onvoldoende effect bij hebben, zoals SSRI’s. Dit komt doordat bupropion een andere werking heeft dan vergelijkbare medicatie. Het kan daarom voor deze groep gebruikers mogelijk wel effect hebben, volgens professor en psychiater Mark Zimmermann in Journal of Clinical Psychiatry.

Het medicijn wordt niet alleen gebruikt bij een depressieve stemming, maar heeft ook een andere populaire toepassing. Bupropion wordt namelijk veel voorgeschreven onder de merknaam Zyban om te stoppen met roken. Het helpt mensen die worstelen met een rookverslaving bij het verminderen van ontwenningsverschijnselen en neemt cravings naar nicotine weg.

Hoe werkt Bupropion?

Bupropion werkt door de activiteit van dopamine en noradrenaline in je hersenen te verhogen. Dit zijn twee belangrijke neurotransmitters, een soort boodschapperstoffen die signalen overbrengen in het zenuwstelsel. Ze zijn betrokken bij veel processen in je lichaam, waaronder je stemming, energieniveau en alertheid. Door bupropion blijven dopamine en noradrenaline langer aanwezig in je hersenen. Op die manier krijg je een boost in je stemming, energieniveau en andere lichaamsprocessen. Ook blokkeert de toename van dopamine en noradrenaline de drang naar nicotine.

Waarvoor wordt Bupropion voorgeschreven?

Bupropion wordt voorgeschreven voor meerdere psychische aandoeningen, waaronder depressieve klachten, bipolaire stoornis en verslavingsproblemen. In de tabel hieronder vind je een overzicht van de aandoeningen waar Bupropion bij kan helpen.

Aandoening	Uitleg
Depressie	Bupropion wordt vaak voorgeschreven bij matige tot ernstige depressies. Het helpt om depressieve klachten te verminderen door het verbeteren van de stemming, het geven van energie en interesse in het leven toe te laten nemen.
Stoppen met roken	Bupropion vermindert de ontwenningsverschijnselen en de drang naar nicotine, waardoor het makkelijker wordt om te stoppen met roken.
Seizoensgebonden affectieve stoornis (winterdepressie)	Bupropion kan helpen bij de behandeling van winterdepressie, een vorm van depressie die vooral in de donkere wintermaanden optreedt.
ADHD (bij volwassenen)	Hoewel minder vaak voorgeschreven, kan bupropion ook helpen bij de behandeling van ADHD bij volwassenen. Het verbetert de concentratie en vermindert impulsief gedrag, volgens Vlaamse onderzoekers in een studie uit 2017.
Bipolaire stoornis	Bupropion werd lange tijd vaak voorgeschreven bij bipolaire stoornis vanwege de effectiviteit in het beperken van symptomen. Tegenwoordig zijn er meer zorgen over de risico’s van bupropion als toepassing voor bipolaire stoornis.
Andere verslavingen	Naast rookverslaving, blijkt uit verschillende studies dat bupropion ook zou kunnen helpen bij andere verslavingen. Zo lijkt bupropion effectief bij een afhankelijkheid aan speed.
Eetstoornis	In combinatie met het medicijn naltrexon is bupropion effectief voor gewichtsverlies bij een eetstoornis zoals BED en een eetverslaving.

Wanneer schrijft een arts Bupropion voor?

Een arts schrijft bupropion vooral voor wanneer iemand niet goed reageert op andere antidepressiva of als het risico op heftige bijwerkingen groter is bij andere medicatie. Er zijn verschillende typen antidepressiva die allemaal hun eigen voor- en nadelen hebben. Hoewel bupropion helpt bij depressie, is het bijvoorbeeld minder breed in toepassing dan medicijnen zoals citalopram en sertraline. Deze kunnen voor verschillende type depressieve klachten en andere stemmingsstoornissen helpen.

Dit komt onder meer door de atypische werking van bupropion, volgens Italiaanse onderzoekers in European Neuropsychopharmacology. Veel andere medicatie voor depressie verhogen vooral de activiteit van serotonine in je hersenen, een andere belangrijke neurotransmitter. Bupropion richt zich echter op de neurotransmitters dopamine en noradrenaline.

In sommige situaties wordt juist aan bupropion de voorkeur gegeven. Zo kan bupropion bij comorbiditeit (verslaving + andere psychische klachten) zowel helpen bij de ontwenning als de andere psychische aandoening, volgens een studie uit 2022 door onderzoekers van de Universiteit van Washington. Voor het stoppen met roken zijn er ook weinig andere medicatie zo effectief als bupropion.

Wat zijn de bijwerkingen van Bupropion?

De bijwerkingen van bupropion zijn onder meer slapeloosheid, problemen met de eetlust en diverse lichamelijke klachten. Veel mensen ervaren door het gebruik van bupropion moeite met in slaap vallen of doorslapen. Deze klachten komen vooral veel voor aan het begin van de behandeling. Bupropion vermindert ook de eetlust. Voor mensen die al lijden aan ondergewicht door een eetstoornis zoals anorexia is bupropion daarom niet aan te raden, volgens een studie uit 2018 in Mental Health Clinician. Andere “normale” lichamelijke klachten bij bupropion zijn misselijkheid, hoofdpijn, droge mond en veel zweten.

Mogelijke bijwerkingen van bupropion zijn:

• Slapeloosheid
• Gevoelens van angst, onrust of opwinding
• Droge mond
• Opgezwollen lippen en jeuk over het lichaam
• Hoofdpijn en duizeligheid
• Verhoogde hartslag
• Verminderde eetlust
• Trillende handen

Wanneer moet je direct contact opnemen met je arts?

Je moet direct contact opnemen met je arts als je last krijgt van heftige en gevaarlijke bijwerkingen. Hoewel bupropion relatief veilig is, zijn levensbedreigende bijwerkingen en overgevoeligheidsreacties mogelijk. Deze kunnen ontstaan door een allergische reactie, het gebruik van het medicijn terwijl je hiertegen gecontra-indiceerd bent, of omdat je een hogere dan aanbevolen dosis inneemt. Neem ook bij twijfel altijd contact op met je arts.

Waarschuwingssignalen en gevaarlijke bijwerkingen van bupropion zijn:

• Zelfmoordgedachten
• Manische episode (extreme gevoelens van blijdschap, prikkelbaarheid en overactiviteit)
• Hallucinaties en verwardheid
• Angstaanvallen
• Epileptische aanvallen
• Heftige veranderingen in gedrag, zoals onverklaarbare agressie
• Gele huid of ogen (signaal van leverproblemen)
• Pijn op de borst, hartkloppingen en onregelmatige hartslag (signaal van hartproblemen)

Hoe gebruik je Bupropion veilig?

Je gebruikt bupropion veilig door je te houden aan de adviezen voor je dosis en je arts volledig te informeren over je gebruik van medicatie en drugs. Onveilig gebruik van bupropion leidt tot meer (heftige) bijwerkingen en soms zelfs levensgevaarlijke situaties. Zo kan gelijktijdig gebruik van bupropion met middelen zoals alcohol, epilepsie medicijnen en andere antidepressiva zorgen voor onvoorspelbare reacties of de werking van bupropion beperken. Ook zijn er contra-indicaties voor bupropion zoals ernstige levercirrose, anorexia en boulimia nervosa.

Wat moet je weten over de dosering?

Je moet weten over de dosering van bupropion dat je deze geleidelijk op- en afbouwt. Dit verkleint de kans op bijwerkingen en andere gezondheidsrisico’s, volgens het Farmacotherapeutisch Kompas, een databank en informatieportaal voor geneesmiddelen. Voor depressie begin je met een startdosis van 1 tablet van 150 mg bupropion per dag. Na 4 weken kan deze dosis worden verhoogd naar 1 tablet van 300 mg per dag. De aanbevolen dosis voor bupropion bij het stoppen met roken begint met een dagelijks tablet van 150 mg. Na een week kun je deze verhogen naar 2 tabletten van 150 mg per dag, met een interval van minimaal 8 uur.

Bupropion tabletten gebruik je alleen oraal. Je moet het tablet in één keer doorslikken met een glas water, zonder erop te kauwen. Als je een tablet fijnmaalt of erop kauwt, neemt de kans op bijwerkingen zoals epileptische aanvallen namelijk toe. Zorg ook dat je bupropion niet vóór het slapengaan inneemt. De bijwerking slapeloosheid komt dan vaak voor.

Waar moet je op letten tijdens gebruik?

Tijdens gebruik moet je letten op het vermijden van het doen van sommige activiteiten en gebruik van bepaalde middelen en medicatie. Zo is autorijden vooral in de eerste weken vaak onveilig door bijwerkingen zoals duizeligheid, concentratieproblemen en verwardheid. Ook kun je het beste geen alcohol drinken wanneer je bupropion gebruikt, volgens een studie met proefdieren in Annals of General Psychiatry.

Sommige medicatie vergroot daarnaast de kans op bijwerkingen. Het gaat hierbij vooral om andere antidepressiva, maar ook medicijnen voor epilepsie, medicijnen tegen HIV en medicijnen die de leverfunctie beïnvloeden. In de meeste gevallen moet je deze medicijnen vermijden. In overleg met je arts kan worden besloten om over te stappen op alternatieve medicatie.

Wat zijn de ervaringen van anderen?

De ervaringen van anderen zijn gemengd positief over bupropion. Volgens sommige patiënten op online forums helpt bupropion (Wellbutrin XR) al binnen een dag met het verminderen van klachten bij depressie. Anderen stellen zelfs na meerdere weken nog geen effect te merken. Veel gebruikers van bupropion voor depressie klagen wel over de bijwerkingen. Deze variëren van milde klachten als slapeloosheid en een droge mond tot angst en zelfmoordgedachten.

Mensen die bupropion (Zyban) gebruiken voor het stoppen met roken zijn over het algemeen wat positiever, volgens een rondgang bij verschillende patiëntengroepen. Zyban wordt redelijk effectief gevonden. Wel klagen gebruikers wel over bijwerkingen zoals duizeligheid, een soort wazigheid of ‘mist’ in het hoofd en problemen met de constipatie. Het advies van gebruikers is om het tablet altijd volledig door te slikken en geduld te hebben met de werking. Ook moet je een vergeten dosis nooit inhalen met een dubbele dosis. Hypoallergene bodylotions zouden volgens sommigen helpen bij de jeuk die bupropion kan veroorzaken.

Hoe bouw je Bupropion af?

Je bouwt bupropion af door de dosering geleidelijk te verlagen over een periode van enkele weken of maanden. Het is belangrijk om nooit plotseling te stoppen met het gebruik van bupropion. Bupropion verstoort namelijk de heropname van dopamine en noradrenaline. Als je plotseling zou stoppen, kan dit zorgen voor een ‘rebound’-effect. Je oorspronkelijke klachten zoals depressie of cravings komen dan terug én zijn vaak (tijdelijk) sterker dan eerst. Daarnaast kun je last krijgen van ontwenningsverschijnselen, zoals vermoeidheid, hoofdpijn en duizeligheid. In zeldzame gevallen krijgt iemand die stopt last van zelfmoordgedachten.

Het afbouwen van bupropion gebeurt aan de hand van een afbouwschema. Deze stel je op in overleg met je arts. Tijdens het afbouwen word je goed in de gaten gehouden. Wanneer onthoudingsverschijnselen optreden, kan je arts besluiten om het afbouwschema aan te passen. Soms wordt aanbevolen om hulp te zoeken bij een psycholoog voor bij emotionele klachten. Zo kunnen cognitieve gedragstherapie en dialectische gedragstherapie helpen om beter om te gaan met frustraties en negatieve gedachten, waardoor je je beter voelt.

Zoek jij hulp om te stoppen met je medicatie? Voel je je lichamelijk of geestelijk afhankelijk van een medicijn zoals bupropion? Bel nu naar 020 -245 7480. Onze ervaren medewerkers geven graag advies over wat je het beste kunt doen in jouw situatie.

Veelgestelde vragen over Bupropion