Heb jij vaak last van heftige eetbuien waarbij je in een korte tijd enorm veel eet? En verlies je hierbij de controle over jezelf, waardoor je niet kunt stoppen met eten? Dan kan er sprake zijn van boulimia nervosa. Een bijkomend kenmerk is dat je een negatief lichaamsbeeld hebt en ook kampt met wisselende gevoelens van eigenwaarde. Na een eetbui probeert iemand met boulimia het teveel aan eten weer kwijt te raken om niet aan te komen.
Boulimia nervosa is een eetstoornis die gekenmerkt wordt door regelmatige eetbuien. Omdat de persoon bang is om dik te worden, wordt er voor het overeten gecompenseerd. Dit doet hij/zij via braken, extreem vasten, het gebruik van laxeermiddelen of door heftig te gaan sporten.
In Nederland zouden 22.000 mensen last hebben van deze eetstoornis. Tussen de 90% en 95% van die mensen met boulimia is vrouw. Boulimia komt bovendien veel vaker voor dan anorexia, want in Nederland zouden er zo’n 5.600 mensen zijn met anorexia.
Kenmerken en symptomen van mensen met boulimia zijn onder andere:
- Onbeheersbare eetbuien
- De eetbuien gebeuren regelmatig en op z’n minst eenmaal per week
- Schaamte en schuldgevoel
- Pogingen om te stoppen mislukken
- Er wordt alles aan gedaan om gewichtstoename te voorkomen (via braken, laxeren, vasten, extreem sporten)
- Sterk wisselend gewicht
- Er wordt veel waarde gehecht aan lichaamsgewicht en -vorm
Mensen met boulimia proberen vaak hun eetprobleem voor anderen te verbergen. Signalen die op boulimia kunnen wijzen, zijn opvallend vaak na het eten naar het toilet gaan en vaak de tanden poetsen of pepermuntjes eten (om braaklucht tegen te gaan).
Inhoud
Wat is Boulimia Nervosa?
Boulimia nervosa is een eetstoornis waarbij de persoon regelmatig flinke eetbuien heeft. Er wordt binnen een paar uur enorm veel voedsel gegeten. ‘Boulimia’ betekent in het Latijn letterlijk ‘honger als een rund’ en ‘nervosa’ wijst op een geestelijke oorzaak van dat hongergevoel. De eetbuien volgen meestal een bepaald patroon: er wordt eerst gefantaseerd over wat de persoon graag wil eten. Daarna gaat hij/zij naar de winkel en koopt de persoon alles waar hij/zij zin in heeft. Thuis wordt vervolgens alles opgegeten en ervaart de persoon een gebrek aan zelfcontrole.
Er wordt doorgegeten ondanks dat het hongergevoel voorbij is. Na de eetbuien voelt iemand met boulimia zich schuldig en wordt er alles aan gedaan om het teveel aan voedsel weer kwijt te raken. Dit kan via braken, laxeermiddelen, streng vasten, of fanatiek sporten en dit wordt compensatiegedrag genoemd.
Wat zijn oorzaken van Boulimia Nervosa?
Net als bij andere eetstoornissen, is er vaak geen specifieke oorzaak aan te wijzen voor het ontwikkelen van boulimia. Het is in veel gevallen een samenloop van omstandigheden, zoals biologische, sociale en psychische factoren. Boulimia is dan al op de achtergrond aanwezig, maar wordt aangewakkerd door een ingrijpende gebeurtenis. Eetstoornissen ontstaan vaak rond de puberteit; een fase waarin meestal grote veranderingen plaatsvinden. Een eetstoornis kan dan een reactie zijn op die veranderingen.
Biologische oorzaken
Uit onderzoek is gebleken dat boulimia erfelijk is.
Psychologische oorzaken
De drang om te eten heeft bij boulimia vaak te maken met verveling, gevoelens van eenzaamheid of negatieve ervaringen. Deze emoties worden dan via de eetbuiten onderdrukt.
Sociale oorzaken
Het slankheidsideaal dat heerst in de Westerse cultuur kan aanzetten tot lijnen en overdreven veel bezig zijn met het uiterlijk.
Risicofactoren voor Boulimia Nervosa
Er zijn factoren die de kans op boulimia kunnen vergroten.
Persoonlijkheidskenmerken
Als je een negatief zelfbeeld hebt, heb je meer kans op het ontwikkelen van deze stoornis.
Familiegeschiedenis
De kans op boulimia is bovendien groter als het in je familie voorkomt.
Omgevingsfactoren
Boulimia schijnt in steden vaker voor te komen dan op het platteland. Verder kunnen gezinsomstandigheden het risico op de eetstoornis verhogen: als ouders te hoge verwachtingen hebben van hun kind, dan heeft het kind meer kans op boulimia. Hetzelfde geldt voor problemen binnen het gezin, zoals een ruzie of scheiding.
Wat zijn de gevolgen van Boulimia Nervosa?
Boulimia is een psychische aandoening met ernstige gevolgen voor het lichaam, het mentale welzijn en het sociale leven.
Fysieke gevolgen
Voorbeelden van fysieke gevolgen van boulimia zijn:
- Een opgerekte maag door de eetbuien
- Een beschadigde slokdarm
- Een tekort aan vitamines en mineralen
- Aangetast glazuur van je tanden met als gevolg overgevoeligheid voor warme en koude dranken
- Uitdroging door gebruik van laxeermiddelen
- Luie darmen door ontregelde spijsvertering
- Het uitblijven van de menstruatie bij vrouwen
- Impotentie bij mannen
Psychologische gevolgen
Een minderwaardigheidsgevoel en onzekerheid door een verstoord zelfbeeld en depressiviteit.
Sociale gevolgen
Iemand met boulimia vermijdt vaak sociaal contact met anderen, wat tot isolement kan leiden. Dit kan weer depressieve gedachten tot gevolg hebben. De persoon heeft weinig energie en functioneert niet meer goed op het werk of op school en kan ook niet meer leuke dingen doen met vrienden.
Boulimia symptomen verdwijnen vaak als er weer een normaal eetpatroon wordt gecreëerd en de persoon weer een gezond gewicht heeft. Aantasting van het tandglazuur is helaas vaak permanent en ook kan de persoon klachten aan de maag en darmen behouden.
Diagnose en behandeling van Boulimia Nervosa
Diagnosecriteria voor Boulimia Nervosa
- Terugkerende eetbuien, gekenmerkt door het volgende:
- Het in een afzonderlijke tijdsperiode eten van een hoeveelheid voedsel die met zekerheid groter is dan die de meeste anderen binnen dezelfde tijdsperiode zouden eten.
- Tijdens de eetbui geen zelfcontrole hebben.
- Regelmatig inadequaat compensatoir gedrag vertonen om gewichtstoename tegen te gaan (braken, laxeren, diuretica of andere medicatie, vasten, extreme lichaamsbeweging).
- De eetbuien plus het inadequate compensatoire gedrag houden minstens 3 maanden lang aan en komen gemiddeld minstens één keer per week voor.
- De lichaamsvorm en het lichaamsgewicht hebben een overdreven grote invloed op het oordeel over zichzelf.
- De ziekte maakt geen deel uit van anorexia nervosa.
Behandelingsopties voor Boulimia Nervosa
Zelf boulimia overwinnen is vaak geen optie. Cognitieve gedragstherapie is de meest onderzochte en effectief gebleken psychologische behandeling voor eetstoornissen. Bovendien kan er gebruik worden gemaakt van individuele therapie en/of groepstherapie.
Tijdens de behandeling wordt er aandacht besteed aan de gedachten die iemand heeft over eten, lichaamsgewicht en lichaamsvormen, en of deze gedachten kloppen. Er zal worden gewerkt aan het veranderen van het ongezonde gedrag. Andere belangrijke onderwerpen die aangehaald zullen worden, zijn onzekerheid, het negatieve zelfbeeld, perfectionisme en hoe er met emoties wordt omgegaan. Ouders of partners worden soms ook bij de behandeling betrokken.
Wanneer therapie niet helemaal goed aanslaat, kan de dokter ervoor kiezen om medicatie voor te schrijven, zoals antidepressiva.
Preventie van Boulimia Nervosa
Eetstoornissen zijn serieuze aandoeningen met vaak ernstige gevolgen. In veel gevallen is er echter een gebrek aan kennis, waardoor mensen relatief laat worden geholpen. Preventie dient vooral gericht te worden op het versterken van de mentale weerbaarheid van jongeren. Dit kan door hun zelfvertrouwen te verhogen en hen te leren kritisch om te gaan met social media. Ook moet iemand eerder beseffen dat hij/zij een probleem heeft en dient ook de omgeving hier aan bij te dragen door snellere herkenning. Om vroege herkenning van eetstoornissen waar te maken, is er een adequaat screeningsinstrument nodig. Een laagdrempelig behandelaanbod is ook van belang, wat ervoor kan zorgen dat klachten niet verergeren en wat ook de wachttijd voor specialistische behandelingen kan overbruggen.
Leven met Boulimia Nervosa
Als je (denkt dat je) boulimia hebt, zoek dan zo snel mogelijk hulp. Accepteer dat je een probleem hebt, dat is de eerste stap richting herstel. Verder is het belangrijk om je goed in te lezen over boulimia om meer inzicht te krijgen in de stoornis en om deze ook beter uit te leggen aan je omgeving. Daarnaast is het van belang om er met naasten over te praten (dit kunnen vrienden of familie zijn, maar ook een hulpverlener zoals een huisarts of vertrouwenspersoon). Bovendien kan het opluchten om in contact te komen met lotgenoten, om erachter te komen hoe zij omgaan met dit eetprobleem.
Het kan ook goed zijn om een voedselplan te volgen om het dwangmatige eten te stoppen. Ten slotte kan het op papier zetten van gedachten en gevoelens je een beter inzicht geven in je probleem.
Conclusie
Mensen met boulimia nervosa hebben regelmatig last van eetbuien en zullen vervolgens compenseren (overgeven, laxeren, overmatig sporten) voor het teveel aan voedsel. Net als bij andere eetstoornissen, is de oorzaak vaak een samenloop van omstandigheden, zoals biologische, sociale en psychische factoren. Ook zijn er factoren die de kans op boulimia kunnen vergroten. De boulimia gevolgen kunnen ernstig zijn voor het lichaam, het mentale welzijn en je sociale leven. Vaak is er professionele hulp nodig om te genezen en cognitieve gedragstherapie is de best gebleken psychologische behandeling bij eetstoornissen. Preventie van eetstoornissen dient vooral gericht te worden op het versterken van de mentale weerbaarheid van jongeren.
Herken je de symptomen van boulimia nervosa? Neem dit serieus en maak een afspraak met je huisarts. Je huisarts kan je doorverwijzen naar een instelling voor eetstoornissen. Eetproblemen zijn niets om je voor te schamen, maar besef wel dat dit soort stoornissen moeilijk zelf te behandelen zijn. Er is vaak professionele hulp nodig om de stoornis te overwinnen. Ook geldt dat hoe sneller er hulp wordt gezocht, hoe groter de kans is op een succesvolle behandeling.