Dialectische Gedragstherapie (DGT) is een therapie die verder gaat dan de traditionele behandelmethoden; naast gedragsverandering integreert het ideeën uit de dialectische filosofie die vergelijkbaar zijn met het AA 12 stappenplan.
Deze therapie is ontwikkeld voor patiënten met ernstige borderline problematiek en leert je verschillende vaardigheden aan om zelfbeschadigend gedrag te doorbreken en tegelijkertijd jezelf te accepteren. Het draait hier om het vinden van een balans tussen aanpassing en acceptatie.
DGT ondersteunt het omgaan met heftige emoties, intermenselijke conflicten, distress-tolerantie en mindfulness. Het streeft naar een diepgaande transformatie door gedragsverandering en innerlijke groei te combineren. Dit artikel onderzoekt zijn werking, toepassingen en de wijze waarop het levens kan veranderen.
Inhoud
Wat is dialectische gedragstherapie?
Dialectische gedragstherapie is een behandeling ontworpen door Marsha Linehan in de jaren ’70. Deze benadering is specifiek ontworpen om mensen te ondersteunen die worstelen met ernstige borderline-kenmerken en zelfdestructief of suïcidaal gedrag. De behandeling rust op drie kernprincipes: cognitieve gedragstherapie, ‘zen’ en dialectiek.
Wat is het doel van dialectische gedragstherapie?
Het doel van DGT is het opnieuw grip krijgen op je gedachten, gedrag en je emotionele kwetsbaarheid te verminderen. Je leert ontdekken dat er verschillende manieren zijn om naar een situatie te kijken en dat zelfs dialectische (tegenstrijdige) standpunten tegelijkertijd waar kunnen zijn.
Je leert nieuwe vaardigheden zodat je open kunt staan voor andere ideeën dan degene die je vasthoudt. Bovendien leer je zowel positieve als negatieve gedachten te verdragen, zonder direct actie te ondernemen.
Hoe werkt DGT?
Bij DGT leer je om jezelf, je gedachten en je emoties te begrijpen, deze te aanvaarden en aan te passen. Dit gebeurt in groepsverband, maar ook in een individuele therapie in samenwerking met een individueel therapeut.
Tijdens de training ga je oefenen met nieuwe gedragspatronen en krijg je opdrachten mee naar huis. In individuele gesprekken focus je op het toepassen van de geleerde vaardigheden in je dagelijks leven. Je noteert welke vaardigheden je hebt gebruikt en de resultaten daarvan.
Waar wordt dialectische gedragstherapie voor gebruikt?
Dialectische gedragstherapie (DGT) is een vorm van psychotherapie die zich richt op het ontwikkelen van vaardigheden voor emotionele regulatie, interpersoonlijke effectiviteit, verdraagzaamheid van ongemak en het accepteren van de huidige realiteit. Deze therapie is oorspronkelijk ontwikkeld voor individuen met ernstige emotionele problemen, maar in de loop der jaren is gebleken dat het een brede waaier van psychologische aandoeningen kan aanpakken. Hier zijn enkele van de meest voorkomende problemen en stoornissen waarvoor DGT wordt gebruikt:
Borderline
Oorspronkelijk werd DGT ontwikkeld voor mensen die kampen met ernstige problemen die gerelateerd zijn aan een borderline persoonlijkheidsstoornis. Het richt zich op het aanpakken van intense emotionele ontregeling en impulsieve neiging tot zelfbeschadiging of suïcidaal gedrag.
Autisme
Autisme deelt een paar kenmerken met de borderline-persoonlijkheidsstoornis. Denk aan zelfbeschadiging en overweldigende emoties, waaronder ook suïcidale gedachten. Wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat dialectische gedragstherapie een effectieve aanpak is voor het behandelen van deze aandoening.
PTSS
PTTS is een complexe posttraumatische stress stoornis. DGT leert PTTS-patiënten hun emoties te beheersen en beter met anderen te communiceren. Problemen als jezelf ‘los voelen staan’ van de werkelijkheid worden minder.
Verslaving
Verslaafden leren door DGT om te gaan met hun emoties en om verlangens naar drugsverslaving of alcoholverslaving onder controle te houden. Ontwenningsverschijnselen worden verminderd en patiënten leren moeilijke situaties herkennen en vermijden.
Eetstoornissen
Dialectische gedragstherapie bij boulimia nervosa en eetbuistoornis heeft veelbelovende resultaten opgeleverd. Deze therapie helpt namelijk bij het aanpakken van het dilemma tussen streng vasthouden aan regels over eten en het ontbreken van een gezond eetpatroon.
Je leest hier meer over eetstoornissen
Stemmingsstoornissen
Dialectische gedragstherapie kan ook nuttig zijn bij het omgaan met stemmingsstoornissen. Het werd oorspronkelijk dus ontwikkeld voor de behandeling van borderline, waarbij stemmingswisselingen vaak voorkomen. Het leren omgaan met tegenstrijdige gedachten helpt bij het beheersen van stemmingswisselingen.
Wat zijn de behandelfases bij dialectische gedragstherapie?
Elke fase binnen DGT heeft een duidelijk doel en dient als een bouwsteen voor patiënten om nieuwe vaardigheden te ontwikkelen. Deze zijn gericht op het verbeteren van hun emotioneel en relationeel welzijn. De therapie wordt vaak aangepast aan de individuele behoeften van de patiënt.
Fase 1: Stabilisatie en controle over crisisgedrag
In de eerste fase van dialectische gedragstherapie ligt de nadruk op het opbouwen van een therapeutische relatie en het aanpakken van risicogedrag. Deze fase wordt ook de ‘Stabilisatie en controle over crisisgedrag’-fase genoemd en is bedoeld als basis voor verdere behandeling en om crisisgedrag te verminderen.
Fase 2: Verwerken van trauma’s
In de tweede fase van dialectische gedragstherapie pakt men traumatische ervaringen aan en wordt de patiënt geholpen om deze ervaringen te verwerken. Zo zullen emotionele en psychologische problemen afnemen.
Fase 3: Opbouwen van zelfrespect en individuele doelen
In de derde fase van dialectische gedragstherapie ligt de nadruk op het versterken van het gevoel van eigenwaarde, het ontwikkelen van een positieve identiteit en je leert individuele doelen te stellen. De patiënten krijgen een beter begrip van zichzelf en leren hun persoonlijke groei te stimuleren.
Fase 4: Opbouwen van capaciteit voor vreugde en verbondenheid
In de vierde fase van dialectische gedragstherapie, kan de patiënt het vermogen ontwikkelen om positieve emoties te ervaren, zijn relaties te versterken en een goed gevoel over het leven op te bouwen. Deze fase vergroot het emotionele welzijn van de patiënten.